Κρήτη:Ιδαίον Άντρο, το αρχαιότερο αστεροσκοπείο

Στον εξωτερικό περίβολο του Ιδαίου Άντρου, στον Ψηλορείτη, λειτουργούσε (τουλάχιστον από την Μινωική περίοδο, αν όχι νωρίτερα), ένα οργανωμένο σε επιστημονική βάση Αστεροσκοπείο. Ως όργανα επιστημονικής μέτρησης των ηλιοστασίων, λειτουργούσαν ο βωμός του Δία καθώς και οι βάσεις των αγαλμάτων που βρίσκονταν έξω από την είσοδο του ιερού σπηλαίου.

Αυτά αναφέρονται μεταξύ άλλων σε επιστημονική ανακοίνωση -που αποτελεί πολιτισμική ανατροπή για τον αρχαίο κόσμο- του μηχανικού και ερευνητή κ. Νίκου Λεβεντάκη, που έγινε στο 11ο Διεθνές Κρητολογικό Επιστημονικό Συνέδριο, ανακοίνωση που βασίζεται στην «ανάγνωση» των μη κατανοητών αρχαιολογικών συμβολικών δεδομένων με βάση παραμέτρους των Θετικών Επιστημών.

Το Ιδαίο Άντρο και ο Δίας

Το σπήλαιο Ιδαίο Αντρο βρίσκεται
στον Ψηλορείτη ή όρος Ιδη, το ψηλότερο βουνό στην Κρήτη. Το Ιδαίο Αντρο είναι ένα από τα σπουδαιότερα λατρευτικά σπήλαια στην Κρήτη και άκμασε στην αρχαιότητα (4.000 π.Χ. μέχρι 1ο μ.Χ. αιώνα), ενώ θεωρείται αντίστοιχης αξίας με τα μεγαλύτερα πανελλήνια ιερά.

 

Τη φήμη του, αντλούσε κυρίως από το μύθο που θέλει το Δία, πατέρα και θεό των θεών να έχει γεννηθεί και ανατραφεί εδώ. Βέβαια τη γέννηση του Δία εκτός από το Ιδαίο Αντρο διεκδικεί και το Δικταίο Αντρο στην Ανατολική Κρήτη γιατί ο Ησίοδος στη Θεογονία του δεν διευκρινίζει με ακρίβεια την τοποθεσία της γέννησης του Δία στην Κρήτη. Διαβάστε περισσότερα στο Τα άγνωστα τάματα της σπηλιάς του Δία.

Με αυτήν την νέα ανακάλυψη για το Ιδαίο Άντρο και το αστεροσκοπείο που λειτουργούσε στον περίβολό του κατά την ασχαιότητα, βεβαιωνόμαστε πως πρώτοι οι αρχαίοι Ελληνες είχαν ένα ολοκληρωμένο ημερολογιακό έτος, λέει ο κ. Λεβεντάκης! Μιλώντας στην εφημερίδα Ελευθεροτυπία, έδωσε πολύ ενδιαφέρουσες πληροφορίες για τις έρευνες και τα ευρύματα του Ιδαίου Άντρου!

Τα ημερολογιακά δεδομένα της Μινωικής περιόδου

«Από στοιχεία που συγκεντρώθηκαν από ιερά σπήλαια της Κρήτης βρέθηκε ότι, όπως οι Αιγύπτιοι έτσι και οι Μινωίτες διέθεταν χωριστό ηλιακό διοικητικό ημερολόγιο. Για τις θρησκευτικές τους τελετές οι Μινωίτες χρησιμοποιούσαν, παράλληλα, και σεληνιακό μηνολόγιο, το οποίο όμως διόρθωναν ηλιακά. Ειδικότερα η καταγραφή των βασικών σταθμών της πορείας του Ηλιου, δηλαδή των ισημεριών και των ηλιοστασίων, επιτυγχανόταν με κατασκευές στην αυλή του Ιδαίου Αντρου.

Ηδη αρχαίες μαρτυρίες (Διόδωρος Σικελιώτης, Βιβλιοθήκη Ιστορικής) πληροφορούν ότι η αυλή του Ιδαίου θεωρούνταν το ίδιο ιερή όπως και η σπηλιά. Ο Σπυρίδων Μαρινάτος λ.χ. που έκαμε ανασκαφές στο Ιδαίον, διαπίστωνε το 1956 με θαυμασμό ότι “ανοίγεται προς ανατολάς με το ευρύχωρον στόμιόν του και βλέπει προς τον ουρανόν. Μεγαλοπρεπές είναι το θέαμα του βραδέως στρεφομένου στερεώματος από του ύψους τούτου, οπόθεν οι αστέρες λάμπουν μετά στίλβης ασυνήθους”.

Τα ελληνικά μηνολόγια, ίσως ήταν πιο αξιόπιστα και από τα αιγυπτιακά!

«Ο εντοπισμός των κατασκευών που τοποθέτησαν οι ιερείς του Ιδαίου στην αυλή για να παρατηρούν την πορεία του Ηλιου, ανατρέπει τις επικρατούσες μέχρι σήμερα αντιλήψεις, ότι τα αρχαία ελληνικά ημερολόγια ήταν καθυστερημένα σε σύγκριση με τα αντίστοιχα των Αιγυπτίων και των Βαβυλωνίων (G. Thomson, 1943).

Αντίθετα, οι προσαρμογές των ελληνικών σεληνιακών μηνολογίων στα ηλιακά δεδομένα είναι παλαιότερες των βαβυλωνιακών, που τοποθετούνται στο 528 π.Χ. Πιθανό δε ήταν πιο αξιόπιστες και από αυτές του αιγυπτιακού ημερολογίου, αν κρίνει κανείς από τη φήμη που κατέκτησε το Ιδαίον στους Ρωμαϊκούς χρόνους, πιθανό διότι χρησιμοποιήθηκαν οι παρατηρήσεις του για διόρθωση του Ρωμαϊκού ημερολογίου, που την περίοδο της Δημοκρατίας είχε οδηγηθεί σε αδιέξοδο».

Πώς αξιοποιούσαν το αστρονομικό υλικό του Ιδαίου Άντρου, στην υπόλοιπη Ελλάδα!

«Οι πληροφορίες που συγκεντρώνονταν στο Ιδαίον για τη διοικητική οργάνωση του χρόνου φαίνεται πως με διάφορους τρόπους διαχέονταν σε όλη την Ελλάδα. Μ’ αυτές σχετίζονται οι επίμονες πληροφορίες του Ομηρικού Υμνου στον Απόλλωνα, ότι το Μαντείο των Δελφών -με ηλιακό, επίσης, παρατηρητήριο- ιδρύθηκε από Κρήτες ναυτικούς.

Παράλληλα, φαίνεται πως στη Βοιωτία υπήρχε σταθερός δεσμός με την Κρήτη. Ετσι εξηγούνται η φήμη του ημερολογίου της, αλλά και πολλές πληροφορίες του Ησιόδου, ιδιαίτερα για τις καλλιεργητικές υποχρεώσεις. Η δυσκολία του εγχειρήματος και η συχνότητα προσαρμογής του μηνολογίου στα ηλιακά δεδομένα περιλαμβανόταν στους λόγους των μεγάλων διαφοροποιήσεων των ημερολογίων στις ελληνικές πόλεις-κράτη. Ομως, σε τελική ανάλυση, ήταν εξαιρετικά ακριβής από τα παλιά ο χρόνος τέλεσης των μεγάλων κοινών τους εορτών, λ.χ. των Ολυμπιακών Αγώνων κ.ά.

Πώς γίνονταν οι μετρήσεις από το ιερατείο του Ιδαίου.

« Για τις μετρήσεις που μπόρεσε να πραγματοποιεί το ιερατείο του Ιδαίου, διέθετε ένα σταθερό παρατηρητήριο καταγραφής των ουράνιων φαινομένων γενικά και της πορείας του Ηλιου ειδικότερα. Ετσι εντόπιζαν τα σημεία ανατολής του Ηλιου κάθε φορά σ’ όλη τη διάρκεια του χρόνου. Εξηγείται λοιπόν η πληροφορία του Σολίνου, ενός συγγραφέα των ύστερων Ρωμαϊκών χρόνων, που υποστηρίζει ότι “ο Ψηλορείτης γνωρίζει τη θέση εμφάνισης της ανατολής του Ηλιου πριν βγει”».

iscreta.gr

πηγή: http://www.pentapostagma.gr/