5 «παραμύθια» και μια πικρή αλήθεια για τις πυρκαγιές που καίνε την Ελλάδα

O πλανήτης «φλέγεται». Ο Ιούλιος του 2023 είναι ο πιο ζεστός μήνας που έχει καταγραφεί ποτέ (και ενδεχομένως ο πιο καυτός των τελευταίων 120.000 ετών σύμφωνα με τους επιστήμονες). Οι πυρκαγιές μεγάλης έκτασης και έντασης γίνονται όλο και συχνότερες.

Γράφει ο Γιώργος Νάστος για το Daynight.gr

Στην Ελλάδα αντί να αναζητούμε λύσεις που θα μας προσαρμόσουν όσο καλύτερα γίνεται σ’ αυτό το νέο περιβάλλον, αναλωνόμαστε στην διαχρονική αναπαραγωγή μύθων. Ας δούμε λοιπόν πέντε από αυτούς τους μύθους αλλά και μια πικρή αλήθεια.

Μύθος 1ος: Τα δάση καίγονται από τις εταιρείες εγκατάστασης ανεμογεννητριών.

Απ’ τις μεγαλύτερες συνωμοσιολογικές σαχλαμάρες όλων των εποχών. Οι ανεμογεννήτριες επιτρέπεται νομίμως να εγκαθίστανται σε δασικές εκτάσεις. Δεν υπάρχει κανένα κίνητρο πυρκαγιάς ή «αποχαρακτηρισμού» της δασικής έκτασης. Αντιθέτως, σε καταστροφή μιας δασικής έκτασης από πυρκαγιά η καμένη έκταση κηρύσσεται αυτόματα αναδασωτέα και δυσκολεύει κατά πολύ την αδειοδότηση της εγκατάστασης ανεμογεννητριών.

Μύθος 2ος: Δεν υπάρχει καλός συντονισμός.

Επιχειρησιακή τελειότητα σε μια μεγάλη καταστροφή δεν υφίσταται. Ωστόσο, η πολιτική προστασία στην Ελλάδα, από μια σχεδόν ανύπαρκτη γενική γραμματεία που ήταν, έχει αναβαθμιστεί σε αυτόνομο υπουργείο με αυξημένους πόρους και τεχνικά μέσα ώστε να συντονίζει καλύτερα την διαχείριση καταστροφών. Οι επιτυχείς εκκενώσεις δεκάδων χιλιάδων ανθρώπων από εστίες κινδύνου αποτελούν χαρακτηριστικό παράδειγμα.

Μύθος 3ος: Η πυροσβεστική δεν έχει τα απαραίτητα μέσα.

Η ελληνική πυροσβεστική υπηρεσία ήταν και είναι από τις καλύτερα εξοπλισμένες στον δυτικό κόσμο. Η Ελλάδα έχει τους περισσότερους πυροσβέστες στον κόσμο αναλογικά με τον πληθυσμό της. Διαθέτει τον μεγαλύτερο στόλο αεροσκαφών και ελικοπτέρων πυρόσβεσης στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Ο Έλληνας φορολογούμενος πληρώνει από τα περισσότερα χρήματα στην υφήλιο για την δασοπυρόσβεση.

Μύθος 4ος: Οι πιλότοι μας πετάνε τα παλιά σαράβαλα Canadair αντί να πάρουμε τα καινούργια.

Η γραμμή παραγωγής των Canadair έχει σταματήσει εδώ και χρόνια. Δεν υπάρχουν για να αγοράσουμε. Η Ευρωπαϊκή Ένωση  έχει κάνει συμφωνία με τον Καναδά και την εταιρεία De Havilland Canada για την απόκτηση 24 νεότερων εξελιγμένων αεροσκαφών DHC-515 Firefighter.  Αυτά θα κατανεμηθούν ως εξής: Ελλάδα (7), Ισπανία (7), Γαλλία (4), Ιταλία (2), Κροατία (2) και Πορτογαλία (2).

Μύθος 5ος: Αγοράζουμε τα πανάκριβα Rafale αντί να παίρνουμε τα φθηνά Canadair που κοστίζουν 3-4 εκατομμύρια δολάρια.

Τα νέα αεροσκάφη DHC-515 που προαναφέρθηκαν θα κοστίζουν αρκετά πάνω από 35 εκατ. δολάρια που κοστίζει σήμερα ένα μεταχειρισμένο Canadair CL-415.

Και μια πικρή αλήθεια:

Παρά τα όσα αναφέρθηκαν σχετικά με τις δυνατότητες της χώρας για δασοπυρόσβεση τα αποτελέσματα είναι τουλάχιστον απογοητευτικά. Η μέση καμένη έκταση ανά πυρκαγιά στη χώρα μας είναι τριπλάσια της αντίστοιχης καμένης έκτασης στην Ισπανία, στην Πορτογαλία και στη Γαλλία και 1,5 φορά μεγαλύτερη της καμένης έκτασης στην Ιταλία. Το γιατί συμβαίνει αυτό είναι θέμα που πρέπει να εξετάσουν οι ειδικοί (οι πραγματικοί κι όχι των social media). Ωστόσο ορισμένα πράγματα έχουν επανειλημμένα επισημανθεί και το γενικό συμπέρασμα είναι ότι υπάρχει ανισοκατανομή μεταξύ καταστολής και πρόληψης.

Διαθέτουμε πάρα πολλούς πόρους (οικονομικούς και επιχειρησιακούς) για την καταστολή των πυρκαγιών και ελάχιστους για την πρόληψη. Τα (σχετικά λίγα) λεφτά που δίνονται στους Δήμους για την πυροπροστασία διαχειρίζονται από αυτούς άνευ ελέγχου, χωρίς καμία απολογιστική έκθεση αλλά και άνευ συνεπειών για την διάθεση αυτών των χρημάτων προς άλλους σκοπούς. Επίσης η Ελλάδα δεν διαθέτει μια οργανωμένη Δασική Υπηρεσία με ισχυρές αρμοδιότητες πάνω στον τομέα της πυροπροστασίας. Δεν υπάρχει ένα ισχυρό Δασικό Σώμα αρμόδιο για την πρόληψη και την πρώτη προσβολή από πυρκαγιές και όλο το βάρος πέφτει πάνω στην πυροσβεστική.

Εκ του αποτελέσματος φαίνεται ότι αρκετά πράγματα στον τομέα της δασοπροστασίας πρέπει να αλλάξουν. Όχι για να σταματήσουμε να έχουμε μεγάλες πυρκαγιές καθώς κάτι τέτοιο είναι αδύνατο. Αλλά για να έχουμε καλύτερα αποτελέσματα με λιγότερες καμένες εκτάσεις. Για να αλλάξουν όμως αυτά πρέπει να βασιζόμαστε σε πραγματικά δεδομένα και όχι σε παραμύθια και μύθους.