Πώς η Νότια Κορέα «ισοπέδωσε» τον κοροναϊό χωρίς λουκέτο στην οικονομία;

H Νότια Κορέα φαίνεται πως βγαίνει σταδιακά από την κρίση του κοροναϊού. Η χώρα έδειξε πως είναι δυνατό να εξομαλυνθεί και να ισοπεδωθεί η επιδημική καμπύλη των νέων λοιμώξεων της νόσου Covid-19 χωρίς να μπει εκτεταμένο λουκέτο στην οικονομία όπως στην Ευρώπη και χωρίς δρακόντεια μέτρα τύπου Κίνας.

Αν και φαίνεται να αποτελεί παράδειγμα προς μίμηση, οι ειδικοί δεν είναι βέβαιοι ότι τα νοτιοκορεατικά μαθήματα μπορούν να εφαρμοστούν ευρέως και να δουλέψουν σε άλλες χώρες.

Αυτά τα τέσσερα μαθήματα είναι: Έγκαιρη λήψη μέτρων, μεγάλος αριθμός τεστ στον πληθυσμό, εξονυχιστική ιχνηλάτηση επαφών των κρουσμάτων και μαζική υποστήριξη από τους πολίτες στα μέτρα.

Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας έφερε τη Νότια Κορέα ως παράδειγμα όπου ο ιός μπορεί να αναχαιτιστεί και κάλεσε άλλες χώρες να «εφαρμόσουν τα μαθήματα της Κορέας και αλλού».

Πράγματι, ορισμένες χώρες, όπως η Γαλλία και η Σουηδία, προσπαθούν πια να τη μιμηθούν, αλλά με καθυστέρηση, οπότε ίσως δεν έχουν ανάλογα θετικά αποτελέσματα.

Η Νότια Κορέα, μία χώρα 51 εκατομμυρίων κατοίκων, είχε φθάσει στην κορύφωση της καμπύλης νέων λοιμώξεων στις 3 Μαρτίου, έχοντας εκείνη την ημέρα 851 επιβεβαιωμένα νέα κρούσματα.

Ενώ όλοι φοβούνταν ότι η κατάσταση θα ξεφύγει, σε λιγότερο από μία εβδομάδα τα νέα κρούσματα είχαν πέσει στο μισό και μετά από άλλες τέσσερις μέρες είχαν μειωθεί ξανά στο μισό. Έκτοτε ο αριθμός νέων διαγνωσμένων βαίνει συνεχώς μειούμενος και στις 24 Μαρτίου είχε μόνο 76 νέα περιστατικά και εννέα θανάτους.

Συνολικά, η χώρα έχει μέχρι σήμερα 9.037 κρούσματα και μόνο 120 θανάτους ένα από τα χαμηλότερα ποσοστά θνητότητας (λίγο πάνω από 1%).

Είναι αξιοσημείωτο ότι σε καμία ημέρα από την αρχή της κρίσης έως τώρα η Νότια Κορέα δεν ανέφερε περισσότερους από εννέα θανάτους από τον κορονοϊό.

Πάντως, η κυβέρνηση της χώρας εμφανίζεται επιφυλακτική, φοβούμενη μία νέα έξαρση της νόσου, καθώς η επιδημία δεν έχει σβήσει ακόμη, ιδίως στα σύνορα της χώρας, σύμφωνα με τους New York Times, που επικαλείται το ΑΠΕ-ΜΠΕ.

Μάθημα πρώτο: Γρήγορη επέμβαση πριν την κρίση

Μόλις μία εβδομάδα μετά το πρώτο επιβεβαιωμένο κρούσμα στο τέλος Ιανουαρίου, η κυβέρνηση ζήτησε από τις ιατροφαρμακευτικές εταιρείες της χώρας να αναπτύξουν άμεσα τεστ για τον κοροναϊό και να τα παράγουν μαζικά.

Μέσα σε δύο εβδομάδες χιλιάδες τεστ παράγονταν καθημερινά και σήμερα η χώρα παράγει 100.000 την η μέρα, συζητώντας με 17 χώρες για εξαγωγές. Παράλληλα, ελήφθησαν επειγόντως μέτρα στο επίκεντρο της μόλυνσης, μία εκκλησία στην πόλη Νταεγού, χωρίς όμως να απαγορευθεί η κίνηση των πολιτών.

Μάθημα δεύτερο: Έγκαιρα και μαζικά τεστ

Η Ν. Κορέα έχει κάνει τεστ σε πολλούς περισσότερους ανθρώπους από κάθε άλλη χώρα, πράγμα που της έχει επιτρέψει να απομονώσει έγκαιρα αρκετούς φορείς του ιού και να ξεκινήσει πιο νωρίς τη θεραπεία των ασθενών. Έχει κάνει πάνω από 300.000 τεστ, τουλάχιστον 40 φορές περισσότερα ανά κάτοικο σε σχέση με τις ΗΠΑ. Ο υπουργός Εξωτερικών της χώρας δήλωσε στο BBC ότι «τα τεστ είναι το κλειδί πίσω από την πολύ χαμηλή θνητότητα».

Για να μην κατακλυστούν τα νοσοκομεία η κυβέρνηση άνοιξε 600 κέντρα αποκλειστικά για τη διενέργεια τεστ κορονοϊού. Σε 50 από αυτά δεν χρειάζεται κανείς καν να βγει από το αυτοκίνητό του για να κάνει το τεστ. Οι γιατροί δίνουν στον οδηγό από το παράθυρο να συμπληρώσει ένα ερωτηματολόγιο, τον θερμομετρούν και παίρνουν δείγμα από τον λαιμό του για το τεστ, μία διαδικασία που δεν κρατά πάνω από δέκα λεπτά, ενώ τα αποτελέσματα του τεστ βγαίνουν σε λίγες ώρες.

Συνεχή δημόσια μηνύματα προτρέπουν τους πολίτες να πάνε σε κάποιο κέντρο για τεστ, αν έχουν ύποπτα συμπτώματα, ενώ ξενοδοχεία και γραφεία συχνά χρησιμοποιούν θερμικές κάμερες για να ανιχνεύσουν άτομα με πυρετό. Πολλά εστιατόρια (που δεν έχουν κλείσει) ελέγχουν τη θερμοκρασία των πελατών τους πριν τους δεχθούν.

Μάθημα τρίτο: Λεπτομερής ιχνηλάτηση, απομόνωση και επιτήρηση

Όταν κάποιος διαπιστώνεται θετικός στον ιό, αναζητούνται, βρίσκονται, ελέγχονται με τεστ και -αν χρειάζεται- απομονώνονται όλοι όσοι ήρθαν σε επαφή μαζί του. Η χώρα έχει καταφέρει να εντοπίζει έγκαιρα τα δίκτυα πιθανής μετάδοσης από άνθρωπο σε άνθρωπο.

Για να γίνει, όμως, αυτό ακολουθούνται πρακτικές δύσκολα ανεκτές σε μία ευρωπαϊκή χώρα, όπως εκτεταμένη χρήση καμερών ασφαλείας στους δρόμους, παρακολούθηση στοιχείων πιστωτικών-χρεωστικών καρτών για αποκάλυψη συναλλαγών κάθε «υπόπτου», παρακολούθηση των διαδρομών του μέσω καταγραφής και ανάλυσης των στοιχείων GPS από τα κινητά τηλέφωνα και τα αυτοκίνητα κ.ά.

Αυτές οι πρακτικές έχουν επιτραπεί μέσω αλλαγών στην εθνική νομοθεσία, που δίνει πια προτεραιότητα στην ασφάλεια της κοινωνίας σε σχέση με την προστασία των προσωπικών δεδομένων, κάτι που οι Νοτιοκορεάτες γενικά αποδέχθηκαν.

Υπάρχουν ιστοσελίδες και κινητές εφαρμογές (apps) που καταγράφουν ώρα με την ώρα ή ακόμη και λεπτό με λεπτό τις διαδρομές των επιβεβαιωμένων κρουσμάτων (ποια λεωφορεία πήραν, πότε και σε ποια στάση κατέβηκαν, ακόμη κι αν φορούσαν μάσκα εκείνη τη στιγμή!).

Όταν κάποιος πιστεύει ότι «διασταυρώθηκε» με έναν φορέα, επειγόντως καλείται να πάει να κάνει τεστ. Όταν τα περιστατικά αυξήθηκαν αρκετά και δεν είχε τόσο νόημα η ατομική ιχνηλάτηση, οι Αρχές άρχισαν να στέλνουν μαζικά μηνύματα στα κινητά τηλέφωνα για να προειδοποιήσουν ότι ένα νέο κρούσμα εμφανίστηκε σε μία γειτονιά. Όσοι βρίσκονται σε οικειοθελή καραντίνα πρέπει υποχρεωτικά να κατεβάσουν μία εφαρμογή στο κινητό τους, που ειδοποιεί τις Αρχές αν βγουν από το σπίτι τους, ενώ το πρόστιμο είναι έως 2.500 δολάρια.

Μάθημα τέταρτο: Ευρεία συνεργασία από το κοινό

Εξ αρχής υπήρξε ενημέρωση των πολιτών και ζητήθηκε η συνεργασία τους, κάτι που συνέβη, καθώς οι Ασιάτες είναι εκ παραδόσεως πιο πειθαρχημένοι. Στη χώρα είναι διάχυτο ένα σχεδόν πολεμικό πνεύμα εθνικού κοινού στόχου, η κυβέρνηση απολαμβάνει μεγάλη εμπιστοσύνη, ο πανικός του κοινού είναι μικρός και οι πολίτες δεν έχουν μαζικά στοκάρει τρόφιμα όπως αλλού.

Πόσο μπορεί το κορεατικό μοντέλο να εφαρμοστεί σε άλλες χώρες; Οι ειδικοί βλέπουν τρία βασικά εμπόδια: Την έλλειψη πολιτικής βούλησης από τις κυβερνήσεις, την έλλειψη τόσο μεγάλης συνεργατικής διάθεσης από το κοινό (ιδίως στην πολιτικά, οικονομικά και κοινωνικά πολωμένη Δύση) και τη χρονική καθυστέρηση.