Η ελιά, μια από τις πιο σημαντικές υπερτροφές της ελληνικής γης!

Στην αρχαιότητα

Από το 4000 π.Χ. ήταν γνωστή η χρήση του ελαιολάδου για θεραπευτικούς σκοπούς. Ο Αριστοτέλης μελέτησε το ελαιόδενδρο και ανήγαγε την καλλιέργεια του σε επιστήμη. Ο Σόλων (639-559 π.Χ.) πρώτος νομοθέτησε την προστασία του. Ο Όμηρος το παρομοίασε με “χρυσό υγρό”. Ο Ιπποκράτης, ο πατέρας της Ιατρικής, το περιγράφει σαν το “τέλειο θεραπευτικό”.

Στις διασωθείσες εργασίες του αναφέρονται περισσότερες από 60 φαρμακευτικές και ιατρικές χρήσεις του ελαιολάδου. Αυτές περιλαμβάνουν δερματολογικές ασθένειες, μυϊκούς πόνους, θεραπεία του έλκους και της χολέρας, φλεγμονές των ούλων, αϋπνία, ναυτία, πυρετό και στομαχικούς πόνους. Ο Διοσκουρίδης ονομάζει το ελαιόλαδο “προς την εν υγεία χρήσιν άριστον”. Αναφέρει ποικίλες θεραπευτικές ιδιότητες κατά του έρπητος και της άφθας. Έχει θερμαντικές ιδιότητες, καταπολεμά την ουλίτιδα και διευκολύνει τη λειτουργία του παχέος εντέρου. Αναφέρει επίσης ότι το ελαιόλαδο από τις άγριες ελιές είναι στυπτικό, ευεργετικό για τις κεφαλαλγίες και την καταπολέμηση της πιτυρίδας. Σήμερα η επιστημονική έρευνα, εκτός του ότι επιβεβαιώνει αυτές τις χρήσεις, ανακαλύπτει και νέες χρήσεις του πράσινου χρυσού.

Για παράδειγμα αναφέρονται, η επιβράδυνση της γήρανσης του εγκεφάλου, των εσωτερικών οργάνων και των ιστών, η βοήθεια στη μάχη εναντίον του καρκίνου του στήθους και άλλων καρκίνων, όπως και εναντίον του διαβήτη και του πεπτικού έλκους. Οι αρχαίοι Έλληνες θεραπευτές  χρησιμοποιούσαν ελαιόλαδο για να επουλώσουν πληγές, για να θεραπεύσουν την αϋπνία, τη ναυτία, τη χολέρα. Επίσης, το χρησιμοποιούσαν για να μαλακώσουν το δέρμα τους ή το έβαζαν στα μαλλιά τους για να είναι υγιή και λαμπερά. Το ελαιόλαδο είναι το «μυστικό της μακροζωίας» των Κρητικών.

Θρεπτικά στοιχεία

Οι ελιές (Olea europaea) είναι μια μέτρια πηγή θερμίδων, 100 g παρέχουν μόλις 115 θερμίδες. Το θερμιδικό περιεχόμενο τους προέρχεται κυρίως από τα λίπη. Παρ ‘όλα αυτά, ο καρπός συνθέτει υγιές λίπος με τη μορφή των μονο-ακόρεστων λιπαρών οξέων (MUFA) όπως το ελαϊκό οξύ (18:01), που βοηθούν στη μείωση της LDL ή «κακής χοληστερόλης» και την αύξηση της HDL ή “καλής χοληστερόλης” στο αίμα. Οι ερευνητικές μελέτες δείχνουν ότι η μεσογειακή διατροφή, η οποία είναι πλούσια σε μονοακόρεστα λιπαρά οξέα βοηθά στην πρόληψη καρδιακών παθήσεων, ευνοώντας ένα υγιές προφίλ των λιπιδίων στο αίμα.

Το φρούτο της ελιάς περιέχει φαινολικές ενώσεις, οι οποίες είναι υπεύθυνες για την πικρή και πικάντικη γεύση της. Η υδροξυτυροσόλη, συνδέεται με την πρόληψη του καρκίνου, ενώ θεωρείται πλέον ότι έχει τη δυνατότητα να αποτρέψει την απώλεια οστικής μάζας. Παρασκευάσματα από ελιές και φύλλα ελιάς έχουν χρησιμοποιηθεί συχνά στη θεραπεία των φλεγμονωδών προβλημάτων, συμπεριλαμβανομένης της αλλεργίας. Νέες έρευνες ισχυρίζονται πώς οι ελιές παρέχουν αντιφλεγμονώδη οφέλη, ειδικά κατά τη διάρκεια συνθηκών που συνεπάγονται αλλεργία. Εκχυλίσματα ελιάς φαίνεται ότι λειτουργούν ως αντι-ισταμίνες σε κυτταρικό επίπεδο.

Είναι επίσης πιθανό ότι οι ελιές μπορεί να έχουν σημαντικό ρόλο να διαδραματίσουν ως μέρος μιας συνολικής υποαλλεργικής δίαιτας. Οι ελιές περιέχουν μια καλή ποσότητα βιταμίνης Ε. 100g καρπών ελιάς παρέχουν 1,65 mg (11% της ΣΗΠ) της α-τοκοφερόλης. Η βιταμίνη Ε είναι ένα ισχυρό αντιοξειδωτικό, που συμβάλει στην διατήρηση της ακεραιότητας της κυτταρικής μεμβράνης, των βλεννογόνων μεμβρανών και του δέρματος, προστατεύοντας το από τις βλαβερές ρίζες άνευ οξυγόνου. Επιπλέον, οι καρποί ελιάς περιέχουν καλές ποσότητες μετάλλων όπως ασβέστιο, χαλκό, σίδηρο, μαγγάνιο και ψευδάργυρο.

Περαιτέρω, είναι μικρές πηγές του συμπλέγματος της βιταμίνης-Β, όπως νιασίνη, χολίνη και παντοθενικό οξύ. Το έλαιο που λαμβάνεται από τους καρπούς της ελιάς αναγνωρίζεται ως ένα από τα υγιέστερα βρώσιμα έλαια, δεδομένου ότι περιέχει λιγότερα κορεσμένα λίπη, και συνθέτει λινελαϊκό (ω-6) και α-λινολενικό οξύ (ωμέγα-3), απαραίτητα λιπαρά οξέα στη συνιστώμενη αναλογία 8:1.

Ιδιότητες ελιάς

Παρακάτω αναφέρονται συνοπτικά μερικές μόνο από τις ευεργετικές ιδιότητες της ελιάς:

(α) Το λινολεϊκό οξύ που περιέχουν οι ελιες είναι πολύ ευεργετικό για τα βρέφη που θηλάζουν. Η ανεπάρκειά του συνδέεται με ορισμένες ασθένειες του δέρματος και προβλήματα ανάπτυξης στα βρέφη,

(β) Το χλώριο που περιέχουν, μπορεί να βελτιώσει τις λειτουργίες του ήπατος, βοηθώντας τον οργανισμό για την αποτελεσματική εξάλειψη των αποβλήτων από το σώμα,

(γ) Οι βιταμίνες Α, D, E και K, που περιέχονται στις ελιές, βοηθούν την ανάπτυξη των οστών σε παιδιά και ενήλικες, (δ) Οι πολυφαινόλες που περιέχουν δρουν  κατά του καρκίνου και επίσης διαθέτουν σημαντικές αντιφλεγμονώδεις ιδιότητες,

(ε) Η βιταμίνη Ε και άλλα αντιοξειδωτικά που περιέχονται στις ελιές, μειώνουν τον κίνδυνο καταστροφής των κυττάρων και φλεγμονών.

Ιδιότητες λαδιού

Κάποιες από τις πιο σημαντικές ιδιότητες του λαδιού είναι:

(α) Εκτός από το ότι είναι αντιοξειδωτικό, το μονοακόρεστο λάδι έχει θετικά αποτελέσματα στα επίπεδα της χοληστερόλης. Το έξτρα παρθένο ελαιόλαδο μειώνει την LDL (κακή χοληστερόλη) και αυξάνει την HDL (καλή χοληστερόλη),

(β) Το ελαϊκό οξύ -τα κύρια μονοακόρεστα λιπαρά που βρίσκονται στο ελαιόλαδο- επηρεάζει το γονίδιο που ευθύνεται για την ανάπτυξη των καρκινικών όγκων του μαστού,

(γ) Επίσης, έχει αντιφλεγμονώδεις ιδιότητες που αποδεικνύονται ευεργετικές σε καταστάσεις όπως το άσθμα και η ρευματοειδής αρθρίτιδα. Ειδικοί, έχουν διαπιστώσει ότι υπάρχουν κάποια συστατικά στο ελαιόλαδο που έχουν τα ίδια αποτελέσματα με τα μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα,

(δ) Το μαγνήσιο, το σκουαλένιο και η κυκλοαρτενόλη, που υπάρχουν στο ελαιόλαδο, βοηθούν στη μείωση της οξύτητας,

(ε) Ερευνητές έχουν βρει ότι μια φυσική ένωση που βρίσκεται στο ελαιόλαδο (oleocanthal), μπορεί να είναι χρήσιμη στην πρόληψη, ακόμη και τη θεραπεία της νόσου Alzheimer,

(στ) Η Αμερικανική Διαβητολογική Εταιρεία και το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Πληροφόρησης για τα Τρόφιμα, προτείνουν την πρόσληψη ελαιολάδου από τους διαβητικούς, επειδή τα υγιή, μονοακόρεστα λιπαρά του, μπορεί να βοηθήσουν στη μείωση των επιπέδων της γλυκόζης στο αίμα,

(ζ) Μελέτες έχουν δείξει ότι τα μικροθρεπτικά συστατικά που βρίσκονται στις μαύρες ελιές, είναι ευεργετικά στην αντιμετώπιση της οστεοπόρωσης και την πρόληψη της οστικής απώλειας, ιδιαίτερα στα μηριαία οστά,

(η) Το μασλινικό και το ολεανολικό οξύ που υπάρχουν στο ελαιόλαδο, βοηθούν στην αναστολή της ανάπτυξης και του πολλαπλασιασμού των καρκικνικών κυττάρων στο κόλον,

(θ) Οι εξάψεις κατά την εμμηνόπαυση, μπορεί να μειωθούν σημαντικά με την κατανάλωση ελαιολάδου ή ελιών, (ι) Το ελαιόλαδο περιέχει μια φυσική χημική ουσία που μπορεί να μειώσει τον πόνο,

(ια) Το ελαιόλαδο είναι ωφέλιμο για το τριχωτό της κεφαλής και τα μαλλιά. Βοηθά στην επιδιόρθωση των κατεστραμμένων θυλάκων των τριχών και παρέχει υγρασία στα μαλλιά, κάνοντάς τα απαλά, μεταξένια και λαμπερά,

(ιβ) Η εφαρμογή ελαιολάδου είναι κατάλληλη και για την φροντίδα των ποδιών. Κάνει τα πέλματα των ποδιών απαλά και λεία και τα νύχια πιο δυνατά και

(ιγ) Το ελαιόλαδο προστίθεται σε πολλά προϊόντα φροντίδας του δέρματος, διότι βελτιώνει την ελαστικότητά του και προλαμβάνει τις ρυτίδες και το ξηρό δέρμα.

 

Πηγές – Άρθρα – Πληροφορίες

iefimerida [Πρόσβαση 17/7/2015]

http://agiolia.gr/ [Πρόσβαση 17/7/2015]

Alfavita.gr [Πρόσβαση 17/7/2015]

http://www.oliveoil-messinia.gr/ [Πρόσβαση 17/7/2015]

http://wi-fi-votaniki.net/node/231

Επιμέλεια – Κείμενο Θανάσης Πανογεώργος