Κρήτη: Το καζάνι που βγάζει «θαυματουργό» σιρόπι αντί για ρακή

Ένα καζάνι διαφορετικό από τα άλλα στήθηκε το βράδυ του Σαββάτου που μας πέρασε στο Μελιδοχώρι. Το καζάνι, αντί ρακή, έβγαλε… χαρουπόμελο, ένα θαυμαστό προϊόν, το οποίο θεωρείται φάρμακο κυρίως για το λαιμό, το στομάχι και τις αρθρώσεις.

Ο καζανάρης Κωστής Καράτζης μάς λέει χαρακτηριστικά: «Εδώ και τρία χρόνια πίνω χαρουπόμελο. Εδώ και τρία χρόνια δε με έχει πονέσει ούτε το στομάχι μου, ούτε ο λαιμός, ούτε τα κόκκαλά μου. Μέχρι και το ζάχαρο μού ρύθμισε το χαρουπόμελο, το οποίο, αν και γλυκό, έχει λίγες θερμίδες».

Το χαρουπόμελο είναι ένα από τα βασικά παράγωγα του χαρουπιού, του καρπού που έσωσε από την ασιτία χιλιάδες Κρητικούς στην Κατοχή. Του χαρουπιού που αποτελούσε για τους σημερινούς 60άρηδες και 70άρηδες τη σοκολάτα των παιδικών τους χρόνων…

Οι μνήμες της φτώχιας είναι, ως φαίνεται, η αιτία που το χαρούπι – παρά τη μεγάλη διατροφική του αξία – παραγκωνίστηκε εντελώς από το τραπέζι μας. Οι νεότεροι δεν το γνώρισαν καν, επειδή έφερνε άσχημες αναμνήσεις στους γονείς τους, όμως τα τελευταία χρόνια το χαρούπι επιστρέφει!

Σιρόπι υψηλής διατροφικής αξίας βγάλαμε στο Μελιδοχώρι με τον Κώστα Καράτζη

Χαρουπόμελο, χαρουπάλευρο, χαρουπομερέντα, ψωμιά και παξιμάδια από χαρούπι κάνουν πλέον την εμφάνισή τους ακόμα και στα πιο γκουρμέ εστιατόρια, ενώ εκεί που μόνο κόβαμε τις χαρουπιές, τώρα έχουμε αρχίσει να τις φυτεύουμε ξανά…

Μόνο ο Κωστής Καράτζης, μαζί με τον αδερφό του έχουν στην ευρύτερη περιοχή του Μελιδοχωρίου 10.000 χαρουπιές. Όσες δεν έχουν φυτευτεί τα τελευταία χρόνια, έχουν μπολιαστεί με μια ιδιαίτερη ποικιλία χαρουπιάς που ευδοκιμεί στην Κύπρο. Η ποικιλία αυτή έχει προτιμηθεί επειδή έχει πιο ήπια γεύση, με αποτέλεσμα τα χαρούπια της να είναι πιο εύγευστα.

Είναι, συνεπώς, πιο εύγευστο τόσο το χαρουπόμελό τους, όσο και τα υπολείμματα του καζανέματος των χαρουπιών, τα οποία αποτελούν μια πρώτης τάξεως ζωοτροφή.

Πάμε, όμως, να δούμε πώς βγαίνει το χαρουπόμελο, ένα προϊόν ιδιαίτερης διατροφικής αξίας…

Αφού μαζέψουμε τα χαρούπια μας, τα αλέθουμε και τα μουλιάζουμε τέσσερις ημέρες στο νερό. Κατά τη διάρκεια του τετραημέρου ανακατεύουμε το μείγμα και συμπληρώνουμε νερό, ώστε να είναι πάντα τα αλεσμένα μας χαρούπια σκεπασμένα.

Το μείγμα στραγγίζεται και μπαίνει στο πιεστήριο. Πιέζεται μέχρι να χωριστεί όλο το υγρό με τα εκχυλίσματα του χαρουπιού. Το στερεό μέρος αποτελεί μια ζωοτροφή καταπληκτική, ειδικά αν περιλαμβάνει και τα σπόρια. Τα σπόρια κάποιοι τα βγάζουν και τα πουλάνε χωριστά, αλλά όχι ο Κωστής Καράτζης, που προτιμά να τα δίνει στα ζώα του.

Το υγρό μέρος του μείγματος μπαίνει σε καζάνι 180 λίτρων και ξεκινά να βράζει μέχρι να μείνει στον πάτο μια ποσότητα περίπου 20 λίτρων. Αυτό είναι το χαρουπόμελο, το οποίο βράζει και ξαφρίζεται (όπως το κρέας) επί 24 ώρες. Η όλη διαδικασία γίνεται διά της εξατμίσεως και, όπως λέει ο Κωστής, «χωρίς βιάση»…

Μετά από τόσο κόπο, η παραγωγή είναι εξαιρετικά μικρή… Όπως μας εξηγεί, είναι επειδή «επιμένω στη συγκεκριμένη ποικιλία, με την ήπια γεύση, που είναι η καλύτερη. Πίνουμε εμείς, πίνουν οι φίλοι μας και πωλείται μια μικρή ποσότητα ίσα-ίσα να βγάλουμε τα έξοδα».

Ρακοχαρουπόμελο

Με την προσθήκη ρακής στο χαρουπόμελο, προκύπτει το ρακοχαρουπόμελο, έμπνευση του παραγωγού. Το ρακοχαρουπόμελο ουσιαστικά είναι ένα ιδιαίτερο λικέρ, το οποίο είναι φάρμακο για το λαιμό και πρώτης τάξεως χωνευτικό.

Ο Κωστής Καράτζης συμπληρώνει κάθε τόσο ευεργετικά οφέλη του χαρουπόμελου στη συζήτησή μας. Όπως λέει, «το χαρουπόμελο έχει τριπλάσια ποσότητα ασβεστίου από το γάλα, αντιοξειδωτικά, φώσφορο, μαγνήσιο, κάλιο, σίδηρο, πυρίτιο, μαγγάνιο και 6-7 βιταμίνες. Είναι super food – δεν υπάρχει άλλη τροφή με τόσα ωφέλημα συστατικά. Επιπλέον, μειώνει τη χοληστερίνη, διαστέλλει τους πνεύμονες και ενεργοποιεί τη λίμπιντο».

Οι πολύτιμοι σπόροι…

Οι σπόροι του χαρουπιού ήταν ανέκαθεν περιζήτητοι. Από αυτούς παρασκευάζεται η κυτταρίνη, η οποία χρησιμοποιείται για την κατασκευή φωτογραφικών πλακών, για την επίστρωση στα τζάμια των αεροπλάνων, παλαιότερα των φιλμ, κ.λπ. Η πληροφορία αυτή ίσως εξηγεί μνήμες του παρελθόντος, με ξυπόλητα παιδιά να ψάχνουν στο έδαφος τους σπόρους από τα χαρούπια που είχαν μόλις φάει τα γουρούνια…

Αξίζει να σημειωθεί επίσης πως το βάρος του σπόρου της χαρουπιάς κυμαίνεται ομοιόμορφα μεταξύ 189 και 205 χιλιοστών του γραμμαρίου. Για το λόγο αυτό, εδώ και 1.500 χρόνια έχει οριστεί ως η πιο μικρή μονάδα μέτρησης χρυσού και πολύτιμων λίθων. Ονομάστηκε «καράτι», από την αρχαία ελληνική λέξη «κεράτιον» και την αραβική «κιράτ», που σημαίνουν «χαρούπι».

Ρεπορτάζ: Ελένη Σταυρουλάκη

Πηγή: neakriti.gr