Βράκα: Η ιστορία του τιμημένου Κρητικού αντρικού ενδύματος | ΦΩΤΟ

Έχουμε συνηθίσει στο μυαλό μας να ταυτίζουμε το αντρικό ντύσιμο με τα παντελόνια. Ξεχνάμε όμως εύκολα πώς οι ήρωες του 1821 φορούσαν αποκλειστικά φουστανέλες ενώ στην Κρήτη η βράκα ήταν συνώνυμο του αντρικού ενδύματος. Αυτό το ρούχο φορούσαν σχεδόν αποκλειστικά οι Κρητικοί για αιώνες, έτσι είναι λογικό να κουβαλάει πάνω του πολλούς τόνους από ιστορία.

Τι ακριβώς όμως συμβαίνει με αυτή; Η πιο διαδεδομένη άποψη αναφέρει πώς πριν κατακτήσουν οι Οθωμανοί το νησί, το ρούχο αυτό ήταν άγνωστο στην Κρήτη. Είναι όμως μια άποψη που δεν έχει εξακριβωθεί ποτέ. Έτσι, μέχρι σήμερα υπάρχει η απορία αυτή. Μάλιστα οι ιστορικοί αναφέρουν πώς είναι πιο πιθανό να το πήραν οι Κρητικοί από τους Αλγερινούς και τους Τυνήσιους  πειρατές που λυμαίνονταν το Αιγαίο πριν καν εμφανιστούν οι Οθωμανοί στον ελληνικό χάρτη.

Με τι μοιάζει η βράκα;

Όμως επειδή όλα τα πράγματα στη ζωή είναι δάνεια και αντιδάνεια, έτσι φαίνεται πώς και οι πειρατές είχαν «δανειστεί» το ντύσιμο αυτό. Οι καταγραφές κάνουν λόγο για τους Καβίλους της ορεινής περιοχής Τζουρτζούρα της Αλγερίας, και συγκεκριμένα από την φυλή των Ζουάβα, η οποία αποτελεί κλάδο της μεγάλης Βερβερικής φυλής, και παραδοσιακά προμήθευε πολεμιστές στο Αλγέρι και στην Τύνιδα.

Στα 1600 μ.Χ. οι πειρατές που σουλάτσαραν στη Μεσόγειο φορούσαν ένα είδος ρούχου -όμοιο με τη βράκα- μαζί με γιλέκο, φέσι με ή χωρίς σαρίκι, φαρδιά ζώνη και χαμηλές μπότες. Οι ξύπνιοι Κρητικοί που δούλευαν στα πλοία των Βενετσιάνων φορούσαν και αυτοί τα ίδια ρούχα, έτσι ώστε να τους μπερδεύουν οι πειρατές και να μην κάνουν επίθεση!

Οι σκληρές συνθήκες ζωής της εποχής, η φτώχεια που μάστιζε μεγάλο μέρους πληθυσμού ήταν λογικό να έχει επιπτώσεις και στην καθημερινή ζωή. Έτσι, καθώς πολλοί Κρητικοί είχαν ελάχιστα χρήματα, μετά την αποστράτευσή τους από τα καράβια, ζητούσαν αυτό το «ναυτικό ένδυμα εργασίας» ώστε να συνεχίσουν να το φοράνε και στην ζωή τους ως πολίτες.

Αυτός είναι και ένας πολύ πιθανός λόγος για τον οποίο η βράκα έμεινε σαν επίσημο ένδυμα των Κρητικών.

Από τι φτιάχνεται η παραδοσιακή βράκα;

Στη δυτικά της Κρήτης την ονομάζουν «κάρτσα», ενώ στα ανατολικά «σ(χ)ιαλβάρι». Επικράτησε, όμως, με τα χρόνια σε όλο το νησί η λέξη «βράκα» και μάλιστα στον πληθυντικό της.

Η βράκα φτιάχνεται κι αυτή από τσόχινο ύφασμα χρώματος βαθύ κυανού και κεντιέται με μαύρο γαϊτάνι στις ραφές και στις ποδαρές. Τη βράκα συμπληρώνουν οι κάλτσες, που παλιότερα αποτελούσαν ξεχωριστό τμήμα της φορεσιάς, ενώ αργότερα άρχισαν να ράβονται πάνω στη βράκα, στα δύο μπατζάκια της.

Με πληροφορίες από το kritesad.gr του Συλλόγου Κρητών Αγίου Δημητρίου.