Κρήτη: Αυτό είναι το σχέδιο δισεκατομμυρίων για να τη μετατρέψει σε mega κόμβο

Ένα mega αναπτυξιακό πακέτο που θα αναβαθμίσουν το νησί σε σχέση με οδικές υποδομές (όπως ο ΒΟΑΚ των 300 χλμ., άνω των 2,3 δισ. ευρώ), αεροδρόμια (Καστέλι, από ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ και την Ινδική GMR International ), έως έργα ύδρευσης/άρδευσης/αντιπλημμυρικά, και σε συνδυασμό με τα ενεργειακά projects, τις ιδιωτικές επενδύσεις (π.χ. ξενοδοχεία, οικιστικά κ.α.) και κάποιες αποκρατικοποιήσεις θα αναδείξουν περαιτέρω την κομβική του θέση (όχι μόνο γεωγραφικά – γεωστρατηγικά, αλλά και οικονομικά – επιχειρηματικά) προωθείται το τελευταίο χρονικό διάστημα στην Κρήτη.

Μόνο το υπ. Υποδομών & Μεταφορών προωθεί δεκάδες έργα στο νησί, από τον ΒΟΑΚ μέχρι φράγματα και αντιπλημμυρικά, σχεδόν 3,6 δισ. ευρώ, μαζί με το mega αεροδρόμιο της ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ στο Καστέλι, ενώ στο «πακέτο» μπορούμε να προσθέσουμε ιδιωτικές επενδύσεις σε τουρισμό, το project της REDS στις Γούρνες Ηρακλείου (με καζίνο προσεχώς), την ιδιωτικοποίηση του λιμένα Ηρακλείου, τις μεγάλες ενεργειακές επενδύσεις, το κέντρο δεδομένων της Lamda Hellix και πλήθος ακόμα αναπτύξεων (αξιοποίηση του αεροδρομίου «Ν. Καζαντζάκης» κα.). Υπό αυτή την οπτική, και με συντηρητικούς υπολογισμούς, το επενδυτικό κρεσέντο ξεπερνά προσεχώς τα 5 δισ. ευρώ σε συνολική αξία, σύμφωνα με το insider.gr. Επενδύσεις που θα μετατρέψουν το νησί σε ευρύτερο επενδυτικό hub σε όλους τους τομείς, θα ενισχύσουν το μεγάλο τουριστικό κεφάλαιο της Κρήτης.

Ο εμβληματικός ΒΟΑΚ

Προ ημερών, ο υπουργός Υποδομών & Μεταφορών, Κ. Καραμανλής, που αναφέρθηκε στην «επίσημη» έναρξη των εργασιών για την κατασκευή του Βόρειου Οδικού Άξονα Κρήτης, συνοδεύοντας τον Πρωθυπουργό κ. Κυριάκο Μητσοτάκη, στο πρώτο μεγάλο εργοτάξιο του οδικού άξονα, σημείωσε ότι το συνολικό πρόγραμμα έργων που υλοποιούνται στην Κρήτη είναι άνω των 3,5 δισεκατομμυρίων ευρώ. Στη συνέχεια, τόνισε ότι όλα τα έργα είναι στοχευμένα και αποτέλεσμα προσεκτικού σχεδιασμού, για να βελτιώσουν την ποιότητα ζωής όλων, αλλά και πρωτίστως για να ενισχύσουν και να αναδείξουν ακόμη περισσότερο τους δύο πυλώνες ανάπτυξης του νησιού: τον τουρισμό και τον πρωτογενή τομέα. Τα έργα αυτά θα συνεισφέρουν περισσότερες από 40.000 θέσεις εργασίας κατ’ έτος, έμμεσες και άμεσες.

Ειδική μνεία έκανε στον ΒΟΑΚ όπου μετά από πολλές δεκαετίες, το πρώτο εργοτάξιο του ΒΟΑΚ είναι γεγονός. Μάλιστα, είπε πως «το πρώτο κομμάτι έργο, “Νεάπολη – Άγιος Νικόλαος” θα είναι έτοιμο μετά από 3 χρόνια, χρηματοδοτούμενο εξ ολοκλήρου από το Ταμείο Ανάκαμψης». Αναφερόμενος, ειδικότερα στον ΒΟΑΚ, επισήμανε ότι το πρώτο τμήμα του ΒΟΑΚ, Νεάπολη- Άγιος Νικόλαος, μήκους 22 χλμ., έχει πάρει πλέον τον δρόμο της υλοποίησης, ως δημόσιο έργο με χρηματοδότηση από το Ταμείο Ανάκαμψης. Το Χερσόνησος – Νεάπολη, μήκους 22 χλμ. υλοποιείται με ΣΔΙΤ, κόστους 290 εκατ. ευρώ, με τα 90 εκατ. από το Ταμείο Ανάκαμψης. Ακολουθεί σύντομα η διαγωνιστική διαδικασία για το μεγαλύτερο τμήμα του έργου, το Χανιά – Ηράκλειο, μήκους 157 χλμ. Θα πραγματοποιηθεί με Σύμβαση Παραχώρησης, προϋπολογισμού 1,75 δισ. ευρώ. Όπως τόνισε, ήδη, βρισκόμαστε στη Β’ Φάση του διαγωνισμού και προχωράει χωρίς παρεκκλίσεις. «Όλα αυτά μπορέσαμε να τα υλοποιήσουμε γιατί εξασφαλίσαμε τρεις προϋποθέσεις: Τη χάραξη, τη χρηματοδότηση και το Χρονοδιάγραμμα. Σταθερός μας στόχος παραμένει να έχουμε εργοτάξια σε όλα τα τμήματα του ΒΟΑΚ, ως τις αρχές του 2024». Επίσης, όπως σημείωσε προχωρά και η μελετητική ωριμότητα τόσο για το τμήμα Κίσσαμος- Χανιά, όσο και για το τμήμα Άγιος Νικόλαος- Σητεία, ώστε να πάρουν και αυτά το δρόμο της υλοποίησης.

Υπενθυμίζεται ότι το μεγάλο έργο της παραχώρησης διεκδικούν η ΑΚΤΩΡ Παραχωρήσεις, η ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ, η ΑΒΑΞ, η VINCI και η κοινοπραξία ΜΥΤΙΛΗΝΑΙΟΣ – INTERTOLL. Ωστόσο, όπως έχει αναφέρει το insider.gr, θεωρείται πιθανότατη η αλλαγή των σχημάτων στην τελική φάση (προσφορές 31 Μαρτίου) με συνεργασίες ανάμεσα σε εταιρείες και κοινοπραξίες.

«Ο ΒΟΑΚ ένα όνειρο δεκαετιών για την Κρήτη έχει πάρει σάρκα και οστά. Σήμερα είδατε στημένα εργοτάξια στο τμήμα Νεάπολη – Άγιος Νικόλαος, ενώ και οι υπόλοιποι διαγωνισμοί είναι λίγο πριν την ολοκλήρωσή τους, αφού στο μεν μεγάλο έργο Χανιά – Ηράκλειο θα κατατεθούν δεσμευτικές προσφορές εντός Μαρτίου και στο ΣΔΙΤ, Χερσόνησος – Νεάπολη είμαστε ένα βήμα πριν την υπογραφή της σύμβασης. Προχωρήσαμε ακόμα και μια σειρά έργων οδικής ασφάλειας και άρσης αντικατολισθητικών φαινομένων κατά μήκος του υπάρχοντος ΒΟΑΚ ώστε να αντιμετωπίσουμε άμεσα το ζήτημα των πολλών και συχνά θανατηφόρων τροχαίων. Τα έργα αυτά στο μεγαλύτερο μέρος τους έχουν ήδη ολοκληρωθεί», είπε από την πλευρά του ο υφυπουργός Υποδομών και Μεταφορών, αρμόδιος για τις Υποδομές, κ. Γιώργος Καραγιάννης, στην παρουσίαση του Αναπτυξιακού Προγράμματος Κρήτης.

Το νέο αεροδρόμιο Ηρακλείου στο Καστέλι

Ο κ. Καραμανλής, αναφέρθηκε όμως και σε ένα ακόμη εμβληματικό έργο για την Κρήτη, αυτό του νέου αεροδρομίου στο Καστέλι, επισημαίνοντας πως «οι Κρητικοί αξίζουν ένα μεγάλο και σύγχρονο αεροδρόμιο, αντίστοιχο του τουριστικού ενδιαφέροντος που προσελκύει το νησί». Για το συγκεκριμένο έργο, ο κ. Καραμανλής εξήγησε ότι παρά τις πολλές εξωγενείς δυσκολίες που έφερε η πανδημία και η εισβολή στην Ουκρανία, το νέο αεροδρόμιο Ηρακλείου στο Καστέλι, προχωράει με ταχύτατους ρυθμούς. «Σήμερα, οι εργασίες έχουν φτάσει ήδη στο 20% του συνολικού αντικειμένου. Και όχι μόνο αυτό. Με την πρόσφατη νομοθετική ρύθμιση που περάσαμε από τη Βουλή, ο νέος διεθνής αερολιμένας Ηρακλείου θα είναι κατά 32% μεγαλύτερος από την αρχική πρόβλεψη». Και όπως τόνισε «αυτό σημαίνει ότι το νέο αεροδρόμιο του Ηρακλείου στο Καστέλι θα είναι το πιο μεγάλο και το πιο σύγχρονο της Μεσογείου. Ένας πραγματικός Περιφερειακός Αεροπορικός Κόμβος της Νοτιοανατολικής Ευρώπης, ικανός να εξυπηρετεί σε βάθος 25ετίας μέχρι 15 εκατομμύρια επισκέπτες τον χρόνο. Σκεφτείτε τη δυναμική που θα προσδώσει στην Κρήτη μια τέτοια σημαντική πύλη εισόδου – εξόδου. Σκεφτείτε τις συνολικές προοπτικές που ανοίγονται μπροστά και το ρόλο που θα διαδραματίσει όχι μόνο στην ανάπτυξη του νησιού, αλλά και στην εθνική μας οικονομία συνολικά».

«Το Καστέλι είναι ένα έργο τεράστιας σημασίας όχι μόνο για το νησί, αλλά και για ολόκληρη τη χώρα, αφού θα είναι το δεύτερο μεγαλύτερο Διεθνές αεροδρόμιο στην Ελλάδα, μετά το Ελευθέριος Βενιζέλος».

Από τα εμβληματικότερα έργα είναι το Νέο Διεθνές Αεροδρόμιο Ηρακλείου στο Καστέλι, το οποίο όπως σημείωσε ο Υφυπουργός Υποδομών, Γ. Καραγιάννης, «τρέχει» με γρήγορους ρυθμούς και το ποσοστό ολοκλήρωσης έχει ξεπεράσει το 20%.«Το νέο Διεθνές Αεροδρόμιο στο Καστέλι έπρεπε να γίνει. Έπρεπε, επίσης, να το μεγαλώσουμε καθώς οι εκτιμήσεις αναφέρουν ότι μετά το 2030 θα εξυπηρετεί περισσότερους από 14 εκατομμύρια τουρίστες. Κατασκευάζουμε, λοιπόν, ένα αεροδρόμιο – κόσμημα για την Κρήτη, ένα αεροδρόμιο ανθεκτικό, βιώσιμο, πράσινο και πάνω απ’ όλα καινοτόμο». Μάλιστα, όπως αποκάλυψε ο κ. Καραγιάννης «ο ρυθμός κατασκευής εξελίσσεται πολύ καλά και αναμένεται περαιτέρω επιτάχυνση το επόμενο διάστημα. Έτσι, εκτιμούμε ότι η παράδοση του αεροδρομίου θα γίνει έναν χρόνο νωρίτερα από το χρονοδιάγραμμα».

Έργα νέας γενιάς σε εξέλιξη: φράγματα, άρδευση, αντιπλημμυρικά

Αλλά δεν είναι μόνο οι νέοι οδικοί άξονες και το αεροδρόμιο Καστελίου που υλοποιούνται στην Κρήτη. Υπάρχει και ένα δεύτερο πακέτο κρίσιμων υποδομών που βρίσκονται σε εξέλιξη στο νησί, τα λεγόμενα έργα «νέας γενιάς».

Συγκεκριμένα, όπως είπε ο υπουργός Υποδομών και Μεταφορών, πρόκειται για ένα μεγάλο πρόγραμμα υδραυλικών έργων τα οποία θα δώσουν οριστική λύση στα κρίσιμα ζητήματα της υδροδότησης και κυρίως της άρδευσης εκατοντάδων χιλιάδων στρεμμάτων καλλιεργήσιμων εκτάσεων και θα συμβάλλουν στη συνολική ορθή διαχείριση των υδάτινων πόρων του νησιού. Πρόκειται για:

Το Φράγμα Ταυρωνίτη, το Φράγμα Πλατύ, το νέο αγωγό μεταφοράς νερού Μύρτου, συμπληρωματικά έργα ταμιευτήρα Μπραμιανού, αντιπλημμυρικά έργα Γρα Λυγιάς και Φράγματος Μύρτου, Αρδευτικό Δίκτυο Αγίου Γεωργίου Λασιθίου. «Γιατί είναι σημαντικό, η Κρήτη να συνεχίσει να εξελίσσει τη δυναμική της στον πρωτογενή τομέα. Ασφαλώς και πρέπει να στηριχτεί και ο τουρισμός -και αυτό κάνουμε – όμως σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να μετατραπεί σε μονοκαλλιέργεια. Το αντίθετο. Με αυτό το πρόγραμμα έργων η αγροτική παραγωγή της Κρήτης εκσυγχρονίζεται, γίνεται πιο ανταγωνιστική – αφού τα παραγωγικά κόστη μειώνονται σημαντικά – και βέβαια πιο βιώσιμη», είπε ο υπουργός.

Οι ενεργειακές μπίζνες, οι ΑΠΕ, οι υδρογονάνθρακες

Μιλώντας για την Κρήτη, ο υπουργός Περιβάλλοντος κι Ενέργειας, κ. Σκρέκας, είπε πως το νησί «είναι ο τόπος που αποτελεί πρωτοπορία στον ελληνικό τουρισμό. Πρέπει να δημιουργήσουμε μια βιώσιμη Κρήτη, με έναν βιώσιμο τρόπο, με βιώσιμες υποδομές. Η Κρήτη μπορεί να χρησιμοποιεί 100% καθαρή ενέργεια και να συμβάλει καθοριστικά στον εθνικό στόχο που έχουμε θέσει, το 80% της κατανάλωσης να προέρχεται από ΑΠΕ μέχρι το 2030…».

Αναφερόμενος στην πολιτική της κυβέρνησης για καθαρή ενέργεια στην περιοχή, ο κ. Σκρέκας τόνισε μεταξύ άλλων: «Δίνουμε τη δυνατότητα με νόμο που θα φέρουμε τις επόμενες εβδομάδες, να δημιουργηθούν επαγγελματικές ενεργειακές κοινότητες που θα μπορούν να εγκαταστήσουν ΑΠΕ, να συνδέονται κατευθείαν στην υψηλή τάση και να εγκαθιστούν συστήματα με μπαταρίες επομένως να πετυχαίνουν και χαμηλότερο ενεργειακό κόστος. Αναβαθμίζουμε τα δίκτυα εντός Κρήτης, σχεδόν 100 εκατ. για υψηλή τάση, 50 εκατ. για μέση και χαμηλή τάση ενώ υλοποιούμε απαραίτητες υποδομές σε απόβλητα και λύματα».

Ο υπουργός Περιβάλλοντος κι Ενέργειας έκλεισε την παρέμβασή του αναφερόμενος στους υδρογονάνθρακες και τις έρευνες που γίνονται, όταν είπε πως αυτοί είναι «μια νέα πιθανή πηγή πλούτου» και πρόσθεσε ότι «αν αυτή η προσπάθεια ολοκληρωθεί, θα μπορούσαμε να εξάγουμε και να καλύπτουμε σημαντικό ποσοστό της ευρωπαϊκής κατανάλωσης».

Προσελκύει επενδύσεις το νησί (τουρισμός, ακίνητα, data centers)

Πέραν αυτών των μεγάλων projects ή του ότι είναι σε εξέλιξη μία από τις μεγαλύτερες στον κόσμο ενιαίες επιχειρήσεις πόντισης ηλεκτρικών καλωδίων, από τη θυγατρική του ΑΔΜΗΕ, Αριάδνη Interconnection, που εγκαθιστά υποβρύχιο καλώδιο υπερυψηλής τάσης 500 kV συνεχούς ρεύματος, με συνολικό μήκος 335 χιλιομέτρων στο πλαίσιο της ηλεκτρικής διασύνδεσης Κρήτης-Αττικής, υπάρχουν και άλλες επενδύσεις στο νησί. Όπως για παράδειγμα τουριστικές – οικιστικές (το mega τουριστικό – οικιστικό project «Elounda Hills» των 500 εκατ. ευρώ, το έργο 125 εκατ. για την εξαγορά συνολικής έκτασης άνω των 200 στρεμμάτων στον κόλπο Κισάμου Χανίων και τη δημιουργία του πρώτου ξενοδοχειακού συγκροτήματος υπό το εμπορικό σήμα της Ikos Resorts και άλλες), η επένδυση 200 εκατ. ευρώ της REDS (μαζί με το τίμημα των 40 εκατ.) για τις Γούρνες Ηρακλείου (εμπορικές, ξενοδοχειακές και άλλες χρήσεις, στο μέλλον και άδεια καζίνο), το κέντρο δεδομένων της Lamda Hellix (100 εκατ. ευρώ) και άλλα projects.

Η ιδιωτικοποίηση του λιμένα Ηρακλείου

Αξίζει επίσης να προσθέσουμε ότι προς ιδιωτικοποίηση είναι και Οργανισμός Λιμένος Ηρακλείου (πώληση 67%). Στον διαγωνισμό έχουν προχωρήσει οι: Olete Limited, κοινοπραξία Grimaldi Euromed S.p. A. – Μινωικές Γραμμές Ανώνυμη Ναυτιλιακή Εταιρεία, κοινοπραξία Portek International Private Limited – GRH Cruise Port Fianance Ltd, κοινοπραξία ΑΚΤΩΡ Παραχωρήσεις ΑΕ – Attica Group, κοινοπραξία ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ ΑΕ – Aviareps Hellas A.E., κοινοπραξία ΣΕΚΑΒΟΝ ΑΕ – Goldenstep Shipping Limited, Οργανισμός Λιμένος Θεσσαλονίκης και ΤΕΚΑΛ. Και σε αυτή την περίπτωση το λιμάνι θεωρείται ιδιαίτερα περίπτωση τόσο λόγω της θέσης της Κρήτης στον «χάρτη» (γεωφυσικό και γεωπολιτικό) όσο και γιατί στο νησί αναπτύσσονται πλήθος υποδομών (οδικά έργα, ενεργειακά, ακίνητα, τουρισμός, αεροδρόμιο κ.α.), ενώ οι ακτοπλοϊκές γραμμές προς Κρήτη θεωρούνται «φιλέτα». Επιπρόσθετα, μπορεί να αναπτυχθούν και συμπληρωματικές δράσεις (κρουαζιέρα κ.α.).