Μαγγίρι: Το αγνό ζυμαρικό που «έθρεψε» την Κρήτη σε εποχές φτώχειας

Η Κρήτη του σήμερα μπορεί να κρατάει άρρηκτους τους δεσμούς με το παρελθόν της όσον αφορά τον πολιτισμό και την λαϊκή παράδοση, αλλά η καθημερινή ζωή των Κρητικών έχει αλλά πολύ. Οι ανέσεις που έχει προσφέρει η βελτίωση του βιοτικού επιπέδου τις τελευταίες δεκαετίες είναι πολλές.

Ωστόσο, αρκετά είναι και τα μικρά «κομμάτια» της Κρήτης που διαρκώς μας θυμίζουν στιγμές από εποχές δυσκολιών και φτώχειας. Το πατροπαράδοτο «μαγγίρι» είναι ένα από αυτά…

Γράφει ο Αντώνης Τσαλίκης για το Daynight.gr

Το μαγγίρι, ένα από τα πιο γνωστά είδη ζυμαρικού σε ολόκληρο το νησί, πράγματι θυμίζει στους μεγαλύτερους σε ηλικία ντόπιους αναμνήσεις από τα παιδικά τους χρόνια. Τότε που για πολλές οικογένειες η καθημερινότητα ήταν αρκετά πιο δύσκολη και οι επιλογές ελάχιστες.

Τότε ο αγώνας για επιβίωση πολύτεκνων οικογενειών ήταν πραγματικός και παρά τα μεγάλα αποθέματα σθένους των Κρητικών, έπρεπε διαρκώς να περιορίζουν τα έξοδα ακόμα και τις «μικρές πολυτέλειες» που σταδιακά έφερνε το πέρασμα των δεκαετιών. Τι είναι όμως ακριβώς το μαγγίρι θα ρώταγαν όσοι δεν είναι κρητικοί ή δεν γνωρίζουν.

Τι είναι το Κρητικό Μαγγίρι;

Το μαγγίρι είναι ένα είδος ζυμαρικού που μοιάζει με αρκετά «φαρδιά χυλοπίτα» και ξεχωρίζει από τα περισσότερα άλλα για το τετράγωνο σχήμα του. Το μέγεθος του κάθε κομματιού είναι συνήθως 2 επί 2 εκατοστά αλλά επειδή κατά κύριο λόγο το έφτιαχναν οι ιδίες οι νοικοκυρές στα σπίτια τους, το μέγεθος διέφερε ανάλογα με τις προτιμήσεις της κάθε οικογένειας.

Ήταν ότι πιο απλό μπορούσαν να ετοιμάσουν οι Κρητικές μιας άλλης εποχής για να ικανοποιήσουν την πείνα συζύγων και παιδιών. Χρειάζοταν μόνο αλεύρι, νερό, αλάτι και ελαιόλαδο, συστατικά που υπήρχαν πάντα ακόμη και στα πιο φτωχικά σπίτια…

Το όνομα του κατά πάσα πιθανότητα προέρχεται από την λέξη «μαγγίρ» που σημαίνει το ασήμαντο σε αξία αντικείμενο. Κατά την περίοδο οθωμανικής κατοχής του νησιού, η λέξη μαγγίρ είχε συνδεθεί κυρίως με τα μικρά μπρούτζινα νομίσματα που κυκλοφορούσαν στην αγορά και είχαν ελάχιστη αξία για συναλλαγές.

Το παραδοσιακό μαγείρεμα

Η αλήθεια είναι πως τα τελευταία χρόνια με τον ασυγκράτητο πειραματισμό που επικρατεί στην ελληνική κουζίνα και τις τόσες επιρροές από εκπομπές στην τηλεόραση κ.α., ακόμη και το απλό μαγγίρι απέκτησε μια νέα αξία. Ως ένα νόστιμο, πολύ θρεπτικό ζυμαρικό με ιδιαίτερο σχήμα, εμφανίστηκε σε πολλές νέες συνταγές με φαντασία και πολλά «μοντέρνα» συστατικά. Ακόμη και σήμερα βέβαια, ο τρόπος μαγειρέματος που είναι απόλυτα διαδεδομένος είναι παραδοσιακός που περνάει από γενιά σε γενιά εδώ και αιώνες.

Ο κλασικός τρόπος μαγειρέματος που γνωρίζουν όλες μα όλες οι γιαγιάδες στην Κρήτη, η προσθήκη του μέσα σε ζεστή σούπα. Οι νοικοκυρές μέσα σε λίγα λεπτά μπορούσαν, με τα απλά υλικά που αναφέραμε, να ανοίξουν φύλλο και αφού κόψουν με μαχαίρι προσεκτικά τα μικρά τετράγωνα κομματάκια να τα ρίξουν στην κατσαρόλα για βράσιμο. Η αυθεντική νοστιμιά αυτών των φρέσκων ζυμαρικών δεν έχει σύγκριση!

Έπειτα, συνηθιζόταν στις περισσότερες κουζίνες οι γυναίκες πέρα από τα όσα «μαγγίρια» έριχναν κατευθείαν βρασμένα στην σούπα, τηγάνιζαν και μερικά ακόμη για έχει αυτή την ιδιαιτερότητα σκληρού και μαλακού ζυμαρικού το αποτέλεσμα που αγάπησαν γενιές και γενιές κρητικών.

Όπως είναι λογικό δεν υπήρχε περίπτωση αυτά τα υπέροχα φρέσκα ζυμαρικά να μην συνοδεύονται από κάποιο κρητικό τυρί. Το τριμμένο ανθότυρο είναι το απαραίτητο επιπλον συστατικό για να απολαύσει κανείς το παραδοσιακό αυτό πιάτο Ένα απλό πιάτο που συνεχίζει να υπάρχει στο «μενού» των νοικοκυρών όσο και αν έχουν αλλάξει οι καιροί. Πλέον η απόλυτη φτώχεια μπορεί να έχει σε σημαντικό βαθμό περιοριστεί, αλλά βεβαίως και δεν έχει περιοριστεί η αγάπη των Κρητικών για αγνά και νόστιμα φαγητά.