Μάνος Τσερκάκης: Ο Κρητικός «καλλιτέχνης» των μαχαιριών που χάρισε «μαχαίρα» στον Ομπάμα

Ο Μάνος Τσερκάκης είναι από τους τελευταίους -αν όχι ο τελευταίος- τεχνίτης των ασημένιων κρητικών μαχαιριών.

Μαχαίρι του έχει δοθεί και σε Πρόεδρο της Δημοκρατίας. «Υπέρτατο δώρο τιμής είναι να χαρίσεις σε κάποιον ένα γνήσιο κρητικό μαχαίρι», λέει ο κ. Μάνος Τσερκάκης.

Η κατασκευή του ασημένιου κρητικού μαχαιριού είναι μια παράδοση 400 χρόνων, που δυστυχώς δεν έχει εξέλιξη, παρότι είναι ένα κομμάτι στο DNA της Κρήτης.

Ο Κρητικός τεχνίτης μιλάει στο Newsbomb.gr για την διαδικασία της δημιουργίας και τονίζει, πως τα κρητικά μαχαίρια φέρουν πάνω τους κομμάτι της ιστορίας και του πολιτισμού της Κρήτης.

Είναι αναπόσπαστο κομμάτι της κρητικής παράδοσης το κρητικό μαχαίρι;

«Ήταν όντως αναπόσπαστο κομμάτι της κρητικής παράδοσης. Όλες οι μεγάλες οικογένειες του νησιού ήταν εξοπλισμένες μ αυτό το αντικείμενο (όπλο της εποχής εκείνης ) και με αυτό πήγαιναν στην μάχη … οικογένειες εύπορες είχαν τα ασημωτα κ οι φτωχές είχαν τα δερμάτινα. Ακόμη και σήμερα είναι κειμήλια που έχουν μείνει από γενιά σε γενιά στα χέρια των συγκεκριμένων οικογενειών!».

Από ποια ηλικία ασχολείστε εσείς με αυτή την τέχνη;

«Με αυτήν την τέχνη ασχολούμαι από τα δεκαοχτώ μου με μια δεκάχρονη αποχή. Συνολικά ασχολούμαι 20 ενεργά χρόνια κ λέω ότι ακόμα μαθαίνω τη συγκεκριμένη τέχνη. Είναι μια τέχνη που όσο τη δουλεύεις τόσο εξελίσσεσαι».

Είναι μια τέχνη που χάνεται αλλά παράλληλα έχει πολύ βαθιά ιστορία;

«Η τέχνη αυτή όχι μόνο χάνεται αλλά νομίζω ότι έχει ήδη χαθεί όταν δεν υπάρχουν μάστορες να θέλουν ν ασχοληθούν αυτό τελειώνει κάποια στιγμή. Το να είναι ένας δυο τρεις εμένα δε μου λέει τίποτα γιατί η μετάδοση της τέχνης στην επόμενη γενιά θα είναι πολύ δύσκολη λόγω του ότι οι σημερινοί νέοι έχουν αναλωθεί με αλλά πράγματα τα οποία θεωρούν καλύτερα απ’ ότι να γίνουν συνεχιστές της παράδοσης του τόπους τους».

Όταν κάποιος χάριζε ένα κρητικό μαχαίρι σε κάποιον είναι σα να του χάριζε κομμάτι του εαυτού του;

«Υπέρτατο δώρο τιμής να λάβεις από έναν άνθρωπο δώρο ένα μαχαίρι από τότε μέχρι τώρα, πρέπει να χαίρεις μεγάλης εκτίμησης για να στο κάνει».

Ποια είναι τα είδη των κρητικών μαχαιριών και ποιες είναι οι διαφορές τους;

«Το μαχαίρι το κρητικό ήταν ένα! Το χαρακτηριστικό του ήταν η χελιδονοουρα του που σχηματίζουν τα δυο κόκαλα στο πιάσιμο της λαβής. Σε κανένα άλλο μέρος του κόσμου δεν συναντάται αυτό. Τώρα εάν ήσουν στην άρχουσα τάξη το είχες με ασημένια σκαλιστή θήκη εάν ήσουν απλός αστός το είχες με δερμάτινη θήκη. Στην άρχουσα τάξη υπήρχαν και διαβαθμίσεις όπως τα νομίσματα που έβαζες επάνω να κρέμονται ήταν πολλά και μεγάλα. Τα πολύ καλά ήταν φτιαγμένα με ελεφαντόδοντο κ τα απλά με κόκαλο βοδινού η από κέρατο αίγαγρου».

Εσείς είστε ο τελευταίος κατασκευαστής ασημένιου μαχαιριού;

«Σαν κατασκευαστής θα έλεγα ότι δε θα ήθελα να ήμουν ο τελευταίος γιατί αυτό μου δίνει μεγάλο βάρος στην συνείδηση μου ότι μάλλον πολύ δύσκολα θα βρω συνεχιστή για να συνεχίσει μια παράδοση 400 ετών».

Ποια είναι η διαδικασία της παραγωγής ενός μαχαιριού;

«Η διαδικασία ξεκινάει από το καθαρό μέταλλο ασημί μετά περνάει στην διαδικασία λιώσιμο και διαμόρφωση του μετάλλου μετά διαμόρφωση της ασημένιας θήκης, ακολουθεί το λεγόμενο σκάλισμα του μετάλλου της θήκης το οποίο γίνεται με καλέμια κ σφυρί καθένα έχει το δικό του μοναδικό σχέδιο. Όταν τελειώσει αυτή η διαδικασία αρχίζει η κατασκευή του μαχαιριού η οποία ακολουθεί το μέγεθος κ την μορφή της θήκης. Καμίνι για την χειροποίητη λάμα με αρκετό σφυρηλάτημα και διαμόρφωση των κοκάλων, για να προσαρμοστούν πάνω στο μαχαίρι».

Πόσος χρόνος χρειάζεται για να φτιαχτεί ένα μαχαίρι;

«Ο χρόνος κατασκευής ποικίλει ανάλογα το μέγεθος, τη λάμα που θέλει ο άνοστης να βάλει και τι σχέδια θέλει να έχει επάνω στη θήκη.

Συνήθως τα μικρά που είναι στους 30 πόντους θέλουν μια βδομάδα – κ τα μεγάλα από 40-50 πόντους θέλουν από 20 μέρες έως και ένα μήνα».

Οι τουρίστες παίρνουν κρητικό μαχαίρι;

«Οι τουρίστες αναλώνονται σ αυτό που βλέπουν στις βιτρίνες των καταστημάτων που άλλοτε είναι κακά αντίγραφα και τα πληρώνουν φτηνά και άλλοτε είναι καλά αντίγραφα που τα πληρώνουν μια σωστή τιμή. Για να δεις ή για να βρεις εντελώς χειροποίητη δουλειά πρέπει να είσαι ψαγμένος που ο τουρίστας δεν έχει αυτή την πολυτέλεια του χρόνου, να ψάξει. Άλλωστε οι πιο πολλοί απλά παίρνουν ένα φθηνό μαχαίρι απλά για να λένε ότι πέρασαν απ’ το νησί».

Έχετε φιλοτεχνήσει μαχαίρι για τον Ομπάμα αλλά και για προέδρους της Δημοκρατίας. Είναι ύψιστη τιμή και αναγνώριση για εσάς;

«Ύψιστη τιμή για μένα. Σωστά. Αλλά κ για αυτούς γιατί κρατάνε στα χέρια τους μια παράδοση αιώνων, που υπήρχε στο νησί. Μην ξεχνάμε στην Ιαπωνία το υπέρτατο δώρο του αυτοκράτορα ήταν κ είναι ένα σπαθί κατανα ( των σαμουράι ) φτιαγμένο από ορισμένες οικογένειες οι οποίες προστατεύονται από το κράτος το ίδιο και στην Σαουδική Αραβία το δώρο του βασιλιά είναι ένα σπαθί δικό τους. Μιλάμε για χώρες με πολλή μεγάλη παράδοση που την συνεχίζουν ακόμα. Εμείς… ;».