Έργα τέχνης με… ληγμένα φάρμακα στο νοσοκομείου Ρεθύμνου

Μία έξυπνη ιδέα αξιοποίησης φαρμάκων που έχουν λήξει βρήκε η διευθύντρια της Παθολογικής κλινικής του νοσοκομείου Ρεθύμνου Ελένη Ιωαννίδου: δημιουργεί πίνακες με την τέχνη του ψηφιδωτού καθώς όπως λέει «τίποτα δεν πρέπει να αφήνουμε να πηγαίνει χαμένο ή να το θεωρούμε άχρηστο».

«Όταν πρωτοξεκίνησα διαπίστωσα πως ο άνθρωπος τελικά από εκεί που δεν το περιμένει μπορεί να βρει τρόπο έκφρασης και διεξόδους, που θα τού προσδώσουν αξία και αποτέλεσμα τόσο στη ζωή του όσο και στο αποτέλεσμα της εργασίας του», λέει στο ΑΠΕ – ΜΠΕ κυρία Ιωαννίδου, η οποία αν και δεν είχε ξανά ασχοληθεί με το ψηφιδωτό – πέραν της ζωγραφικής που από μικρή είχε ως χόμπι – εν μέσω πανδημίας μία απλή παρατήρηση στις ποσότητες ληγμένων χαπιών στο Κοινωνικό Ιατρείο του Ρεθύμνου την ενέπνευσαν στο να δημιουργήσει πίνακες με χρωματική παλέτα, τα χρώματα των φαρμάκων.

«Στο Κοινωνικό Ιατρείο Ρεθύμνου, στο φαρμακείο, προσπαθώντας να ανακυκλώσουμε τα ληγμένα, ξεχωρίζαμε τις συσκευασίες από τα χάπια, τα μαζεύαμε ξεχωριστά για τους ειδικούς κάδους ανακύκλωσης των φαρμάκων και εκείνα δημιουργούσαν ένα σωρό από πολύχρωμα σχέδια. Μάλιστα λέγαμε ο ένας στον άλλον να δει πόσο ωραίο ήταν αυτό το πολύχρωμο που βλέπαμε μπροστά μας. Έτσι μου γεννήθηκε η ιδέα. Έτσι ξεκίνησα να δημιουργώ πίνακες διαστάσεων ακόμα και 1,20 χ 0,90. Αφιέρωσα χρόνο, σκεπτόμενη πάντα ότι αυτή η δική μου χειροτεχνία είναι ακόμα και η θεραπεία μου στο να αντλήσω δύναμη για να την προσφέρω μετά στους ανθρώπους, στους ασθενείς μου, σε όσους έχουν την ανάγκη υγειονομικής βοήθειας. Είναι αλήθεια πως μέσω της τέχνης υπάρχει θεραπεία. Είναι μία αδιαμφισβήτητη πραγματικότητα και προσωπικά βρήκα έναν νέο δρόμο την πραγματικότητα αυτή να την ενισχύω, τόσο σε προσωπικό όσο και σε επαγγελματικό επίπεδο», αναφέρει η κυρία Ιωαννίδου.

«Όσο κι αν προσπαθήσει ένας γιατρός», συνεχίζει η κυρία Ιωαννίδου, «με τα εξαντλητικά ωράρια, τις εξαντλητικές αρκετές φορές σχέσεις με τους ανθρώπους και τα διάφορα υγειονομικά περιστατικά που αντιμετωπίζει, ας μην γελιόμαστε, επιβαρύνεται ψυχολογικά. Αυτήν τη διέξοδο, αυτή την άλλη οδό που θα τού προσφέρει ψυχική κυρίως ανάπαυση και ενίσχυση, την εντόπισα κατά την περίοδο της καραντίνας. Είχαμε πάρα πολλή δουλειά και αρκετή πίεση. Δεν είχαμε καμία διέξοδο μετά την εργασία. Τότε ήταν η περίοδος που ξεκίνησα περισσότερο να δουλεύω τα συγκεκριμένα έργα και αποτέλεσε για μένα έναν τρόπο έκφρασης σε πολλά πράγματα που με έπνιγαν, εκείνη την περίοδο. Συνάμα όμως μία ευχάριστη χαλάρωση. Ξεκουραζόταν το μυαλό μου, λειτούργησε πολύ ψυχοθεραπευτικά και το αποτέλεσμα ήταν κάτι που μου ταίριαξε».

Σε ερώτηση για τη θεματολογία στα έργα της είπε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ: «Αντλήθηκε από την επαγγελματική μου ζωή, από την εργασία μου ως ιατρός και στη συνέχεια από θέματα που είχαν να κάνουν με την καραντίνα, με τους νέους ανθρώπους, με την κοινωνική αλληλεγγύη. Λίγο αργότερα, επικοινώνησα στον κόσμο τα έργα μου στέλνοντας το μήνυμα για τους εμβολιασμούς, για τη μάσκα, για τη δωρεά οργάνων, για την αξία της αιμοδοσίας».

Έργα της υπάρχουν σε πολλά σημεία της πόλης του Ρεθύμνου και όχι μόνο. Υπάρχουν σε φαρμακεία, σε σημεία όπου ο κάθε πολίτης μπορεί να σταθεί και να αφουγκραστεί ένα μήνυμα, ένα προβληματισμό της. Η κυρία Ιωαννίδου, μιλώντας στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, αναφέρει ότι ήταν κουραστική η διαδικασίας αναζήτησης ενός τρόπου διατήρησης των έργων της απέναντι στη φθορά: «Η αλήθεια είναι, ότι κανένας συντηρητής τέχνης, κάποιος ειδικός, δεν ήξερε να με βοηθήσει μιας και το χάπι είναι ένα υλικό πέρα από τα γνωστά και καθιερωμένα. Κατάφερα τελικά να βρω τεχνικό τρόπο ώστε να αντέχουν τα έργα μου στο χρόνο. Ένα από τα κυρίαρχα υλικά που χρησιμοποιώ για τη συντήρηση και διατήρηση είναι το υγρό γυαλί με αποτέλεσμα, έργα μου που είναι πέντε ετών, μέχρι σήμερα δεν έχουν παρουσιάσει κάποια φθορά. Ελπίζω ότι θα διατηρηθούν στο χρόνο. Άλλωστε προσπαθώ να εστιάζω σε μικρές ανάγκες των έργων μου όπως για παράδειγμα, στο βάρος που θα έχουν. Για το λόγο αυτό, αδειάζω τα χάπια που έχουν τη μορφή κάψουλας. Για να είναι ακόμα και πιο ελαφρύ το έργο. Παράλληλα χρησιμοποιώ καλύτερα τα μέρη της κάψουλας στις χρωματικές ανάγκες του πίνακα. Από την άλλη πάλι, κάποια χάπια είναι πορώδη και ως εκ τούτου, πολλές φορές δημιουργώ μία εικόνα και όταν μπαίνει το υγρό γυαλί ή κάποια άλλα συστατικά συντήρησης, βλέπω μπροστά στα μάτια μου, να αλλάζουν τα χρώματα, είτε με θετικά είτε με αρνητικά αποτελέσματα, σίγουρα πάντως με έντονες εκπλήξεις».

Όπως θα πει εξωτερικά τα χάπια έχουν διάφορες επικαλύψεις, μέσα “στην καρδιά τους”, όμως έχουν, τη δύναμη της θεραπείας: «Αυτή η καρδιά του φαρμάκου είναι μία έκπληξη για την υγεία, είναι μία θεραπεία. Με αυτήν τη λογική μπορεί κάποιος να δει και το ψηφιδωτό. Συμβολικά δηλαδή. Δημιουργεί όχι μόνο σε μένα μία θεραπεία την ώρα που το δημιουργώ. Δεν κρύβω πως χαίρομαι όταν βλέπω κάποιον άνθρωπο μπροστά στο ψηφιδωτό να έχει απορροφηθεί, να σκέπτεται. Το κυρίαρχο πρόβλημα στα έργα μου είναι πώς θα τα διατηρήσω στο χρόνο. Πώς επίσης θα το ενισχύσω με λεπτομέρειες που χρειάζεται ένα θέμα το οποίο θέλω να παρουσιάσω. Ας μην γελιόμαστε όμως, όταν ένα ψηφιδωτό τελειώσει, συνειδητοποιώ την τεράστια ποσότητα φαρμάκων που χρειάστηκε. Είναι απίστευτη και αυτό αποτυπώνει και την πολυφαρμακία που υπάρχει. Τεράστια η χρήση των φαρμάκων που ταυτόχρονα, όμως, δημιουργεί επίσης τεράστιο περιβαλλοντικό και οικολογικό ζήτημα. Σκεφτείτε πως τα περισσότερα από τα φάρμακα δεν ανακυκλώνονται με το σωστό τρόπο. Καταλήγουν μέσω των οικιακών αποβλήτων στο περιβάλλον, στους υδροφόρους ορίζοντες, καταστρέφουν τη διατροφική αλυσίδα και αποτελούν απειλή. Ας γεννηθεί, λοιπόν, μία ακόμη σκέψη μέσα από τους συγκεκριμένους πίνακες με τα ληγμένα χάπια για το πώς οι άνθρωποι πρέπει να βρίσκουμε πάντα τρόπους να προστατεύουμε το περιβάλλον».

Η κυρία Ιωαννίδου θα πει πως είναι πολύ θετική η ανταπόκριση για το χόμπι της, για την τέχνη του μωσαϊκού της, όπως η ίδια το ορίζει: «Αυτό το διαπιστώνω όχι μόνον από τα μηνύματα που λαμβάνω, αλλά επειδή σε διάφορα σημεία υπάρχουν αναρτημένα έργα μου διαπιστώνω τον χρόνο που αφιερώνει ένας συνάνθρωπός μου για να περιηγηθεί πνευματικά μέσα στο έργο από τα ληγμένα χάπια των νοσοκομείων, των φαρμακείων, των πολιτών. Ο κάθε άνθρωπος λαμβάνει ό,τι νιώθει, ό,τι χρειάζεται από ένα έργο τέχνης».

Λέει επίσης ότι δεν μπήκε ποτέ στη σκέψη για το εάν η Ιατρική ή η τέχνη τής ταιριάζει περισσότερο: «Για μένα πάντα η ιατρική είναι το νούμερο ένα. Δεν έχει μπει ποτέ σε δεύτερη μοίρα. Η αλήθεια είναι, όμως, ότι τώρα τελευταία υπάρχει ένα αίσθημα ικανοποίησης για ό,τι δημιουργώ με τα ληγμένα χάπια, διότι αισθάνομαι, περισσότερο από ότι με τη ζωγραφική παλαιότερα πως τα συγκεκριμένα έργα, μου προσθέτουν πάρα πολλά στον εσωτερικό μου κόσμο. Αισθήματα και σκέψεις που μπορώ επικοινωνήσω προς τα έξω ή να μοιραστώ με τους συνανθρώπους μου. Αυτός είναι και ο λόγος που συνήθως κάνω δώρο ένα πίνακα σε κάποιον που βλέπω ότι του αρέσει πάρα πολύ. Αισθάνομαι πολύ έντονη φόρτιση όταν βλέπω κάποιον που του αρέσει πάρα πολύ ο πίνακας που στέκεται μπροστά του. Τότε μπαίνω στη διαδικασία να τον κάνω δώρο. Πιστεύω πως τα έργα πρέπει να βρίσκονται στους χώρους εκείνων που δένονται μαζί τους, που συνομιλούν έντονα με τα θέματα. Να βρίσκονται στο χώρο δηλαδή, που κινείται το πρόσωπο το οποίο δέθηκε για τον όποιο λόγο με τον πίνακα».

Από τη θεματολογία της δεν λείπουν οι νέοι, οι οποίοι πιστεύει ότι είναι πολύ μακριά από την τέχνη που αφορά στο χειροποίητο, την έκφραση με τα χέρια: «Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι τα νέα παιδιά είναι πολύ επηρεασμένα από την τεχνολογία, από το διαδίκτυο, από την ταχύτητα και από τις γρήγορες εφαρμογές. Παρά ταύτα αυτό που μπορώ να μοιράζομαι με τους νέους ανθρώπους μέσα από την τέχνη μου και τους συγκεκριμένους πίνακες, είναι ο προβληματισμός για κάποιο κοινωνικό θέμα, τα μηνύματα και τις σκέψεις μου που μπορώ να αποτυπώσω σε ένα ψηφιδωτό. Τα θέματά μου έχουν να κάνουν με τους νέους. Έχω για παράδειγμα δημιουργήσει πίνακες που πραγματεύονται, το πόσο κατηγορήθηκαν οι νέοι άνθρωποι για τη σχέση τους με τους κανόνες που αφορούσαν στην πανδημία. Είναι τα νέα παιδιά, που κλείστηκαν μέσα στα σπίτια τους, στα δωμάτια τους… Οι νέοι πρέπει να είναι έξω, να ερωτεύονται, να ζουν. Μου είπε ο ανιψιός μου… “θεία έχασα τα χρόνια μου, τα κλέψανε τα χρόνια μου, την εφηβεία μου”. Έχω λοιπόν και έργα που ασχολούνται με τον προβληματισμό των νέων ανθρώπων μέσα όμως από την οπτική ενός πιο μεγάλου ηλικιακά ανθρώπου».