Το έθιμο της Καθαράς Δευτέρας με το «Κλέψιμο της Νύφης» στο Μελιδόνι | ΦΩΤΟ

Ο Πολιτιστικός σύλλογος Μελιδονίου σε συνεργασία με την τοπική κοινότητα Μελιδονίου και τον Α.Ο «Τάλως Μελιδονίου» θα αναβιώσει και φέτος την Καθαρά Δευτέρα στην πλατεία του χωριού το έθιμο «το κλέψιμο της νύφης» παράλληλα με σειρά άλλων δρώμενων, που κάνουν ξεχωριστή αυτή την ημέρα για το ιστορικό χωριό και τους επισκέπτες του.

Το έθιμο χρονολογείται από την εποχή της τουρκοκρατίας και αναβιώνει κάθε χρόνο στην κεντρική πλατεία του χωριού «βασιλικό πηγάδι» εδώ και περίπου τετρακόσια χρόνια.

Όλα θα ξεκινήσουν στις 11 το πρωί με το παραδοσιακό «αυγομάζωμα» και θα ακολουθήσει η αναβίωση των θρυλικών μορφών της νύφης, των έξι αδελφών, του Τούρκου δικαστή Καουκά ή Καντή, του Αράπη ή Καρτελά και του Μαιμουνιού.

Στην Πλατεία οι φιλόξενοι κάτοικοι του Μελιδονίου θα περιμένουν τους επισκέπτες τους με την παραδοσιακή φασολάδα και νηστίσιμους μεζέδες ενώ κρητικό μουσικό συγκρότημα θα διασκεδάζει τους παρευρισκόμενους.

Παράλληλα ο Αθλητικός Σύλλογος «Τάλως Μελιδονίου» θα έχει ανοιχτό το γήπεδο ποδοσφαίρου του χωριού για όσους επιθυμούν να πετάξουν χαρταετό με ασφάλεια.

Η είσοδος στις εκδηλώσεις είναι ελεύθερη.

 

Το ιστορικό του εθίμου

Το έθιμο χρονολογείται από τον καιρό της τουρκοκρατίας και η διατήρηση του οφείλεται στον προφορικό λόγο.

Οι έξυπνοι Μελιδονιώτες την εποχή της τουρκοκρατίας έψαχναν να βρουν μια μέρα για να σατιρίσουν, να χτυπήσουν και να κοροϊδέψουν τους κατακτητές χωρίς αντίποινα και έτσι επινόησαν το δρώμενο.

Την τότε εποχή οι Τούρκοι έβαζαν στο μάτι τις όμορφες ρωμιές και τις έπαιρναν (τις έκλεβαν) για γυναίκες τους. Πριν το γάμο όμως έπρεπε να εξεταστούν από τον Τούρκο δικαστή Καντή ή Καουκά για να εξακριβωθεί η τιμιότητα τους (παρθενία). Συνήθως όμως ο Τούρκος δικαστής ήταν η πρώτη εμπειρία της κάθε υποψήφιας νύφης.

Με τη συνοδεία λύρας και λαούτου κατεβαίνουν οι έξι Αδελφοί με τη νύφη, στην πλατεία του χωριού και στήνουν τον χορό! Οι Αδελφοί της Νύφης παροτρύνουν τους παρευρισκόμενους που συμβολίζουν τους Τούρκους, να χορέψουν. Πάνω στο κέφι κάποιοι από τους χορευτές προσπαθούν να κλέψουν την νύφη, αλλά εμποδίζονται από τους Αδελφούς της, οι οποίοι τους δέρνουν με βίτσες. Μετά και από πολλές αποτυχημένες προσπάθειες η νύφη κλέβεται από δυο έγκριτους χωριανούς. Μετά από λίγο η νύφη επιστρέφει με εμφανή τα σημάδια της εγκυμοσύνης και κερνάει για τα καλορίζικα.

Εκείνη τη στιγμή κάνει την εμφάνιση του και ο Αράπης ή Καρτέλας με το μαϊμούνι του, το οποίο συμβολίζει την τύχη, έχοντας πάνω στο σακάκι του ραμμένα τραπουλόχαρτα.

Θεωρείται γούρι να παίξει κανείς το μεγάλο λέρι (παραδοσιακή ποιμενική κουδούνα) που έχει στο λαιμό του και αποφεύγει το μούζωμα ασημώνοντας τον! Ο Αράπης ή Καρτέλας ενσωματώθηκε στο έθιμο τη δεκαετία του ’60. Εμφανίζεται στην πλατεία και προτρέπει το Μαϊμούνι να κάνει τούμπες διασκεδάζοντας έτσι τους παρευρισκόμενους.

Μετά από λίγο η νύφη γεννάει αλλά ο πατέρας είναι άφαντος!

Πάνω σε γάιδαρο κάνει την εμφάνιση του ο Τούρκος δικαστής Καουκάς ή Καντής. Χαιρετάει το πλήθος που τον ζητωκραυγάζει αλλά και που θέλει να τον ρίξει από το γάιδαρο. Πετάει χαρτοπόλεμο και καραμέλες. Πηγαίνει προς τη νύφη και βλέποντας την με το παιδί χτυπιέται και οδύρεται για την κατάσταση της. Η νύφη του λέει ότι αυτός είναι ο πατέρας αλλά αυτός δεν το δέχεται. Μετά από πίεση της νύφης και ύστερα από κωμικοτραγικές καταστάσεις το παραδέχεται ότι αυτός είναι ο πατέρας του παιδιού και αποδεικνύεται ότι ο Τούρκος δικαστής είναι τελικά Έλληνας μεταμφιεσμένος σε Τούρκο.

Έτσι τελειώνει το δρώμενο, καθώς βγαίνουν όλες οι μάσκες και όλοι το διασκεδάζουν με κοντυλιές, χορό και τραγούδι.