Ρέθυμνο
Πρόσωπα του Ρεθύμνου: Ο οργανοποιός Μανόλης Σταγάκης συνεχίζει το θρυλικό έργο του παππού του! | ΦΩΤΟ
Το οργανοποιείο του Μανόλη Σταγάκη στο Ρέθυμνο είναι συνυφασμένο με τη χειροποίητη κατασκευή της μοναδικής κρητικής λύρας, σε ένα ταξίδι μουσικής παράδοσης που κρατάει εδώ και 3 γενιές.
Συνάντησα τον Μανόλη ένα πρωινό στο μαγαζί του λίγα μέτρα μακριά από τον δημοτικό κήπο της πόλης και με υποδέχτηκε με χαρά και πολλές ενδιαφέρουσες ιστορίες.
Συνέντευξη στον Δημήτρη Βραχωρίτη για το Daynight.gr
Ο ίδιος έχασε τον πατέρα του όταν ήταν μόλις 12 χρονών κι έτσι ξεκίνησε να μαθαίνει την τέχνη της οργανοποιίας το 1997, έφηβος ακόμα, από τον παππού του, τον Μανώλη Σταγάκη, μέχρι που έφυγε και αυτός το 2006. Έκτοτε συνεχίζει μόνος του την οικογενειακή παράδοση της επισκευής και κατασκευής έγχορδων οργάνων. Μια παράδοση που μόνο αμελητέα δεν την λες, αφού ο παππούς του Μανόλη έβαλε τη σφραγίδα του στην σημερινή μορφή της κρητικής λύρας, μεγαλώνοντας την σε πλάτος, μήκος και βάθος αλλάζοντας παράλληλα και την κλίμακα από καβαλάρη σε καβαλάρη από τα 26,5 εκ. σε 28,5 εκ.
Το σήμα κατατεθέν του οργανοποιείου Σταγάκη είναι το λογότυπο του αετού στο πίσω μέρος του σκάφους. Εκτός από το σκάφος για να ολοκληρωθεί το -άρρηκτα συνδεδεμένο με την κρητική μουσική- τρίχορδο όργανο, προσθέτουν το καπάκι και τη γλώσσα ή ταστιέρα.
Ο Μανόλης μεγάλωσε ουσιαστικά μέσα στο παλιό εργαστήριο του παππού, χτίζοντας φοβερές αναμνήσεις όπως μας λέει ο ίδιος, αφού δεν ήταν απλά ένα εργαστήριο, αλλά ένας τόπος συνάντησης ανθρώπων που αγαπούσαν και υπηρετούσαν την κρητική μουσική. Από εκεί έχουν περάσει οι μεγαλύτεροι κρητικοί καλλιτέχνες, από τον Μουντάκη, τον Σκορδαλό, τον Κακλή και τον Κλάδο μέχρι τους Γιώργη, Αντώνη και Νίκο Ξυλούρη. Θα βρεις ακόμα επαγγελματίες μουσικούς να επισκέπτονται το οργανοποιείο, ερασιτέχνες αλλά και παιδιά που κάνουν τα πρώτα τους βήματα στην εκμάθηση της κρητικής λύρας, του μαντολίνου ή του λαούτου.
«Η κρητική μουσική διανύει μια μεγάλη άνθηση, βλέπεις μικρά παιδιά και ασχολούνται με τη μουσική μας, τραγουδάνε τα τραγούδια μας και γενικά βλέπεις ανθρώπους εκτός Κρήτης, σε όλη την Ελλάδα ακόμα και το εξωτερικό να λατρεύουν την κρητική μουσική, καλούν τους καλλιτέχνες μας σε συναυλίες και φεστιβάλ. Η κρητική μουσική αρέσει και εξελίσσεται, δεν παραμένει στάσιμη, συνέχεια γεννάει καινούριους σκοπούς και τραγούδια και ο στίχος εδώ πέρα, δηλαδή η μαντινάδα είναι το κάτι άλλο.»
Με αφορμή την μαντινάδα θέλω να μάθω ποια είναι η αγαπημένη του, αν και έχει πολλές μου είπε μια που είχε γράψει ο παππούς του και του έχει μείνει χαραγμένη στο μυαλό:
«Πολλά λογιάζει ο άνθρωπος μα λίγα κατορθώνει, γιατί ‘ναι εκείνος στο κουπί μα η μοίρα στο τιμόνι».
Τον ρωτάω αν ο άνθρωπος τελικά μπορεί να ξεφύγει από τη μοίρα του και με ειλικρίνεια μου απαντάει πως αυτός σίγουρα δεν γινόταν να ξεφύγει, καθώς αυτό που κάνει είναι στο αίμα του. Τόσο που δεν το βλέπει σαν δουλειά, «αν δεν έχεις μεράκι για αυτό που κάνεις δεν πας πουθενά» μου λέει με σιγουριά.
Ο Μανόλης αν και επισκευάζει όλα τα έγχορδα όργανα, δημιουργεί μόνο λύρες καθώς αυτές είναι το μεράκι του: «Κάθε λύρα που φτιάχνω τη βλέπω σα παιδί μου και μου φαίνεται διαφορετική η μία από την άλλη. Μετά βάζεις το μυαλό σου να σκεφτεί γιατί αυτή έγινε πιο μπάσα, πιο μεσαία ή πιο πρίμα, είναι μια διαδικασία που δεν τελειώνει ποτέ».
Είναι σημαντικό για τον Μανόλη να δείξει την τέχνη που πήρε προίκα από τον παππού του σε κάποιον άλλον:
«Υπάρχουν δύο παιδιά εδώ, ο Ηλίας και ο Κώστας που με βοηθάνε και μαθαίνουν παράλληλα την τέχνη. Εγώ λέω πως η τέχνη δεν διδάσκεται, κλέβεται. Πρέπει να κλέψεις την τέχνη για να την μάθεις. Παίρνεις ιδέες, πειραματίζεσαι και έτσι μαθαίνεις.»
Προσπαθώντας να του «κλέψω» και εγώ κάποιο μυστικό της κατασκευής της κρητικής λύρας μου απαντά:
«Είναι σημαντικό να πιάσεις την ψυχή του άλλου. Αν στο παραγγείλει πρέπει να τον καταλάβεις και να δημιουργήσεις κάτι πάνω του, αλλιώς πρέπει να φτιάξεις ένα όργανο να το κρεμάσεις στον τοίχο ώστε να έρθει ο άλλος να το πάρει, να παίξει μια δοξαριά και να τον αγγίξει ο ήχος. Αυτό είναι η οργανοποιία».
Ευχαριστούμε Μανόλη για την παρέα και για τις όμορφες ιστορίες αλλά κυρίως για το έργο διατήρησης και διάδοσης της τέχνης της οργανοποιίας.
Σχετικά θέματα:
ΤΑ ΠΡΟΣΩΠΑ ΤΟΥ ΡΕΘΥΜΝΟΥ: Ο Μανώλης έχει αφιερώσει τη ζωή του στους Κρητικούς χορούς! | ΦΩΤΟ
ΤΑ ΠΡΟΣΩΠΑ ΤΟΥ ΡΕΘΥΜΝΟΥ: Ρωτήσαμε 10 Φοιτητές να μας πουν τι αγαπάνε περισσότερο στην πόλη μας!
ΣΧΟΛΙΑ
Το Daynight.gr σέβεται απόλυτα το δικαίωμα σας στην ελεύθερη γνώμη στο πλαίσιο πάντα ενός κόσμιου διαλόγου. Τα σχόλια που ακολουθούν εκφράζουν και απηχούν αποκλειστικά τον αναγνώστη/ρια και το Daynight.gr διατητηρεί το δικαίωμα να μην αναρτά ή/και να διαγράφει απρεπή, υβριστικά και διαφημιστικά σχόλια.