Ρίζικας: Το χωριό στο Αμάρι Ρεθύμνου με τους… μηδέν κατοίκους

Ανεβαίνοντας από το Τυμπάκι για το Αποδούλου και μετά τη διασταύρωση της Αγίας Παρασκευής συναντάμε μια νέα διασταύρωση όπου πάνω σε  μισοκατεστραμμένη πινακίδα αναγράφεται το όνομα του χωριού που θα επισκεφτούμε σήμερα : Ο Ρίζικας. Το ερειπωμένο σήμερα χωριό βρίσκεται  στις νότιες πλαγιές του υψώματος «Φοράδα», σε μέρος επίπεδο και προστατευμένο από τους βοριάδες.

Γύρω από τον Ρίζικα φύονται ελαιόδεντρα, χαρουπιές, αμυγδαλιές, αχλαδιές κλπ. Οι πρώην κάτοικοι του που τώρα έχουν μετακομίσει σε άλλα χωριά , ασχολούντο με την γεωργία και την κτηνοτροφία καθώς οι περισσότεροι έχουν στάνες μέσα στο χωριό αλλά και στη γύρω περιοχή.

Ο Ρίζικας είναι χτισμένος  σε επίκαιρη θέση και σε σημείο, από το οποίο διέρχεται ο παλαιός δρόμος, ο οποίος συνέδεε τη Μεσαρά με την Επαρχία Αμαρίου, μέσω της εύφορης κοιλάδας της Αμπαδιάς και των Ασωμάτων.

Η ονομασία «Ρίζικας» είναι παλαιά και προέρχεται πιθανώς από το γεγονός ότι κείται «στα Ριζά» του Ψηλορείτη. Ο κάτοικος του ονομάζεται «Ριζικιανός», από το οποίο προήλθε και το επώνυμο «Ριζικιανός».

α)Σύντομη ιστορική επισκόπηση, αρχαιότητες και μνημεία

Ο Ρίζικας κατοικείται από την αρχαιότητα. Μέσα και γύρω από τον συνοικισμό διατηρούνται λείψανα, προερχόμενα από διάφορες εποχές της προχριστιανικής περιόδου και των χριστιανικών χρόνων. Μεταξύ αυτών συγκαταλέγονται και τα εξής:

Εντός του οικισμού ανευρέθησαν νομίσματα της ρωμαϊκής περιόδου, από τα οποία συμπεραίνεται, ότι η περιοχή κατοικείτο κατά την εποχή εκείνη.

Στο κέντρο του Ρίζικα υψώνεται ο ναός του Αγίου Μεγαλομάρτυρος Παντελεήμονος(27 Ιουλίου). Πρόκειται για μονόχωρο οικοδόμημα των χρόνων της Ενετοκρατίας, όπως φανερώνει ενετικό οικόσημο, το οποίο υπήρχε στο ναό. Ο ναός ανεγέρθη στα λείψανα παλαιότερου ναού. Από την ύπαρξη λειψάνων τοίχων και μαρμάρινων αρχιτεκτονικών μελών συνάγεται, ότι στη θέση αυτή έκειτο πιθανώς μια παλαιοχριστιανική βασιλική.

Στο δυτικό άκρο της στέγης του ναού  έχει εντοιχισθεί κορμός αρχαίου, μαρμάρινου , γυναικείου αγάλματος της ελληνιστικής εποχής.

Νότια του ναού του Αγίου Παντελεήμονα και σε απόσταση 200 μ. περίπου από αυτόν, στη θέση «Αγία Φωτεινή» κείνται τα ερείπια μονόχωρου ναού της Αγίας Φωτεινής. Στην Επαρχία Αμαρίου αναφέρεται το έτος 1577 από τον Fr.Barozzi(fo 27v) «Risica”,από τον Καστροφύλακα (Κ173) «Risica» με 152 κατοίκους το έτος 1583 και από τον Βασιλικάτα «Risica”» το έτος 1630. Στην αιγυπτιακή απογραφή του έτους 1834 και στην απογραφή του 1881 δεν αναφέρεται ο Ρίζικας. Το έτος 1900 αναφέρεται ο Ρίζικας στο Δήμο Αποδούλου με 43 κατοίκους, το έτος 1920 δεν αναφέρεται. Το έτος 1928 αναφέρεται στην Κοινότητα Αποδούλου με 16 κατοίκους, το 1940 με 6 κατοίκους, το 1951 με 24, το 1960 με 25 και το  1971 με 9 κατοίκους. Σήμερα ο Ρίζικας δεν έχει μόνιμους κατοίκους.

Πηγή: apopsilive