Στο Ρέθυμνο το φθινόπωρο έχει γεύση καλοκαίρι

Aυτό είναι ένα κείμενο που θα ξεκινήσει ανάποδα.

Αντί για παλιές πόλεις, ενετικά λιμάνια και παραμυθένια κάστρα που ακουμπούν στην θάλασσα, θα σου μιλήσει πρώτα για ρακές που μοσχοβολάνε τριαντάφυλλο και άλλες που παλαιώνουν μέσα σε δρύινα βαρέλια, για ζυμαρικά που φτιάχνονται από χαρούπια, για αμπέλια σκαρφαλωμένα σε υψόμετρα 700 μέτρων πάνω στον Ψηλορείτη, και ποικιλίες κρασιών με ονόματα χαριτωμένα όπως Λιάτικο και Βιλάνα.

Γιατί τι είναι ένα ταξίδι στην Κρήτη χωρίς την γαστρονομία του; Ντάκος χωρίς ξινομυζήθρα (όχι φέτα, ποτέ φέτα).

Το Επιμελητήριο Ρεθύμνης με στόχο την περαιτέρω ανάδειξη και προώθηση του προορισμού έχει εντάξει δυναμικά στη στρατηγική του ατζέντα την προβολή του αγροδιατροφικoύ τομέα, των τοπικών επιχειρήσεων και της γαστρονομικής ταυτότητας του τόπου. Πράγμα που σημαίνει ότι πολλά από τα οινοποιεία, τα τυροκομεία, τα ελαιουργεία και τα αποστακτήρια ρακής της περιοχής είναι επισκέψιμα, και συνδυάζονται τέλεια με τις περιηγήσεις σου τόσο στο ίδιο το Ρέθυμνο όσο και στα ορεινά χωριά του νομού, τα οποία κρύβουν εκπλήξεις που δεν φαντάζεσαι.

Το Φαράγγι της Πατσού στο Αμάρι

Μόλις 30 χιλιόμετρα, ή ένα 40λεπτο, έξω από το Ρέθυμνο, η κοιλάδα του Αμαρίου που απλώνεται ανάμεσα στις κορυφογραμμές του Ψηλορείτη και του Κέντρου, είναι διάσπαρτη από μικρά, γλυκύτατα χωριά και αξιοθέατα ξακουστά σαν τη Μονή Αρκαδίου. Λιγότερο γνωστό είναι το παραμυθένιο φαράγγι της Πατσού, ή του Αγίου Αντωνίου, από το όνομα της μικρής εκκλησίας που είναι λαξευμένη μέσα στο σπήλαιο όπου κάποτε λατρευόταν ο Κραναίος Ερμής.

Πνιγμένο στα πλατάνια, που αυτή την εποχή ρίχνουν τα φύλλα τους στρώνοντας χρυσοκόκκινο χαλί σε όλη τη διαδρομή, το φαράγγι διασχίζεται εύκολα σε μία περίπου ώρα.

Στα ωραιότερα σημεία του, πλάι στο ρυάκι που κελαρύζει, θα βρεις στρατηγικά τοποθετημένα τραπεζάκια του πικνίκ, ενώ αν δεν έχεις προνοήσει για προμήθειες, στην είσοδο ακριβώς του φαραγγιού η ταβέρνα Δρυμός φτιάχνει το καλύτερο ίσως αντικριστό της περιοχής. Μαζί με τα απαραίτητα ορεκτικά (καλτσούνια, ντολμαδάκια, ντάκους, πατάτες και πάει λέγοντας) και μια-δυο ρακές ο λογαριασμός θα βγει γύρω στα 17-20€ το άτομο.

Κυριολεκτικά δύο βήματα από το φαράγγι, το οινοποιείο Κουρκουλού αξίζει οπωσδήποτε μια επίσκεψη, για να δοκιμάσεις τα εκλεκτά κρασιά του, που παράγονται αποκλειστικά από κρητικές ποικιλίες (Βιδιανό, Βιλάνα, Λιάτικο και Μοσχάτο Σπίνας) συνοδεία πεντανόστιμων τυριών και αλλαντικών, στον ειδικά διαμορφωμένο χώρο που θυμίζει ορεινό σαλέ.

Πριν την οινογνωσία, ο οινοποιός Στρατής Κουρκουλός θα σε ξεναγήσει στα αμπέλια και θα λύσει όλες τις απορίες που δεν ήξερες ότι είχες για το πώς καταλήγει το κάθε κρασί ξεχωριστά από το αμπέλι στο μπουκάλι –και λέμε μπουκάλι γιατί το οινοποιείο δεν βγάζει ασκούς, ολόκληρη η παραγωγή εμφιαλώνεται. Αν ο χρόνος σου είναι περιορισμένος, και προλαβαίνεις να δοκιμάσεις μόνο ένα κρασί, το δικό μας αγαπημένο είναι το ροζέ Mikro Mikraki, που φτιάχνεται από Λιάτικο και αναδίδει λουλουδένια αρώματα.

Οι τυρολάτρεις ανάμεσά μας, θα κάνουν οπωσδήποτε την σύντομη διαδρομή (17 λεπτά, μέσα σε ένα μαγικό φυσικό τοπίο) από εδώ ως το χωριό που λέγεται Καλόγερος, στους πρόποδες του Ψηλορείτη, για χάρη του επίσης επισκέψιμου Τυροκομείου Αμαρίου.

Τυριά να γλείφεις τα δάχτυλά σου, να δοκιμάσεις και να πάρεις για το σπίτι εδώ υπάρχουν πολλά (περίπου 35 διαφορετικά, για την ακρίβεια) αλλά αν χρειάζεσαι συστάσεις εμείς ορκιζόμαστε στην κρεμώδη γαλομυζήθρα, που φτιάχνεται από 70% κατσικίσιο και 30% πρόβειο γάλα, και το φανταστικό κατσικίσιο Τυροζούλι, που γίνεται και εξαιρετικό σαγανάκι.

Στην επιστροφή προς το Ρέθυμνο, μια στάση αξίζει να κάνεις στο Οινοποείο Ζουμπεράκη, που διοργανώνει επίσης οινογνωσίες και ξεναγήσεις στα αμπέλια και τις εγκαταστάσεις του. Εδώ θα δοκιμάσεις ετικέτες εξαιρετικές, όπως η λευκή Korifi από Βιδιανό, μια γηγενή ποικιλία κρασιού που παραλίγο να εξαφανιστεί, αναβίωσε όμως πριν από μερικά χρόνια και μας δίνει φανταστικά κρασιά που –πράγμα σπάνιο για λευκά– πίνονται και την επόμενη χρονιά. Εκτός από τα κρασιά, εδώ παράγεται και… παλαιώνει η παλαιωμένη τσικουδιά zoumbeRAKI, που θα σου θυμίσει εκλεκτό ουίσκι σε γεύση και άρωμα.

Η Αρχαία Λάππα (που σήμερα τη λέμε Αργυρούπολη)

Μισή ώρα έξω από το Ρέθυμνο, ή 28 χιλιόμετρα αν προτιμάς, στα όρια με τον νομό Χανίων, η Αργυρούπολη είναι ένα γλυκύτατο χωριό με χρωματιστά σπίτια σκεπασμένα από κόκκινες κεραμιδοσκεπές και φωλιασμένα ανάμεσα σε καταπράσινα λοφάκια.

Αξίζει να αφήσεις για λίγο το αυτοκίνητο για να περπατήσεις τα λιθόστρωτα σοκάκια του χωριού, πριν πιάσεις τραπέζι στην ομώνυμη ταβέρνα Αρχαία Λάππα για συγκλονιστικό γαμοπίλαφο, χοχλιούς μπουμπουριστούς, αρνάκι αντικριστό, σπιτικά καλτσούνια με μέλι και άλλες νοστιμιές της κρητικής κουζίνας (λογαριασμός με άφθονο κρασί και κερασμένη ρακή, στα 15-17€ το άτομο). Για να κάψεις όλες αυτές τις θερμίδες, θα κατηφορίσεις προς τις Πηγές της Αργυρούπολης, για μια αναζωογονητική βόλτα ανάμεσα σε καταρρακτάκια και τρεχούμενα νερά.

Πριν φύγεις από την Αργυρούπολη, μην παραλείψεις μια στάση στο Creta Carob, για βιολογικά προϊόντα που φτιάχνονται αποκλειστικά από κρητικά χαρούπια, στην πρώτη επιχείρηση που επανέφερε το αδικημένο χαρούπι στο τραπέζι, παρά τις προκαταλήψεις που το ήθελαν ζωοτροφή ή «σοκολάτα της Κατοχής». Το χαρούπι, που λες, είναι superfood, και σήμερα χρησιμοποιείται για την παρασκευή ζυμαρικών, μπισκότων, μαρμελάδων, ψωμιών και λοιπών αρτοσκευασμάτων, αλλά και ενός υποκατάστατου του καφέ που λέγεται Caroffee και είναι ό,τι πρέπει αν για οποιονδήποτε λόγο θέλεις να πίνεις λιγότερη καφεΐνη.

Λιγότερο από ένα 20λεπτο έξω από την Αργυρούπολη, στο χωριό που λέγεται Ρούστικα, οι τυρολάτρεις μας θα βρουν τον δεύτερο παράδεισό τους, στο παραδοσιακό –και επισκέψιμο– Τυροκομείο Βογιατζιδάκη, τα εκλεκτά τυριά του οποίου φεύγουν από εδώ για όλη την Κρήτη. Γραβιέρα, ανθότυρο, μυζήθρα και κεφαλοτύρι έχουν εδώ την τιμητική τους, σε διάφορες παραλλαγές –η παλαιωμένη γραβιέρα και αυτή με το μπούκοβο θα μιλήσουν στην ψυχή κάθε τυροφάγου.

Καμιά τσικουδιά δεν έχουμε πιεί ακόμα και ανησυχώ

Το καλύτερο το κρατήσαμε για το τέλος. Στο αποστακτήριο 35Ν, λίγο έξω από το χωριό που λέγεται Σφακάκι, ένα τέταρτο έξω από το Ρέθυμνο, θα μάθεις τα πάντα για το πώς φτιάχνεται η τσικουδιά και θα δοκιμάσεις ποικιλίες που δεν φανταζόσουν καν ότι υπάρχουν, όπως η συγκλονιστική Μοσχάτη που φτιάχνεται από Μοσχάτο Σπίνας και μοσχοβολάει τριαντάφυλλο.

Στον ειδικά διαμορφωμένο χώρο διοργανώνονται… ρακογνωσίες, εννοείται συνοδεία φανταστικών τυριών, αλλαντικών και άλλων παραδοσιακών κρητικών προϊόντων. Και αν αναρωτιέσαι για το όνομα, αναφέρεται στις γεωγραφικές συντεταγμένες, και συγκεκριμένα στον 35ο παράλληλο που περνά από την Κρήτη.

Αν αντέχεις λίγο αλκοόλ ακόμα, ένα 20λεπτο μακριά από το αποστακτήριο αξίζει να επισκεφτείς και το Οινοποιείο Κλάδος, που ιδρύθηκε το 1997 και είναι το δεύτερο οινοποιείο παγκοσμίως που εμφιάλωσε Βιδιανό –το οποίο, είπαμε, πήγαμε να το χάσουμε, και καλλιεργείται ξανά τα τελευταία 25 περίπου χρόνια. Οινογνωσίες διοργανώνονται και εδώ, και είναι μάλιστα καλή ιδέα να έρθεις μεσημέρι αν πετύχεις μέρες με λιακάδα, για να πιάσεις ένα από τα τραπεζάκια του εξωτερικού χώρου, με την φανταστική θέα που βλέπεις στη φωτογραφία.

Μια ανάσα από το οινοποιείο, 6 λεπτά οδήγησης για την ακρίβεια, η Ταβέρνα Ρουμελή είναι το τέλειο κλείσιμο αυτού του μικρού γευστικού οδοιπορικού. Στα τραπεζάκια της, ανάμεσα στο αναμμένο τζάκι από τη μια και τις μεγάλες τζαμαρίες που αγναντεύουν ένα καταπράσινο τοπίο από την άλλη, θα δοκιμάσεις συγκλονιστική κρητική κουζίνα αλλά και πεντανόστιμες κρεατοποικιλίες, μαζί με όλα τα παρελκόμενα (μην χάσεις για τίποτα στον κόσμο τη μελιτζανοσαλάτα και την καροτοσαλάτα) και δεν θα πληρώσεις περισσότερα από 17-20€ το άτομο, με κρασί και κερασμένη ρακή.

Και άλλη μία πρόταση για φαγητό, στο ίδιο το Ρέθυμνο αυτή την φορά: Η Μελίνα, δυο βήματα από το Ενετικό Λιμάνι, στο οποίο απολαμβάνει φαντασμαγορική θέα από τα τραπεζάκια που απλώνει έξω, σερβίρει επίσης φανταστικό αντικριστό, σπιτικές πίτες, ντόπια τυριά και άλλες κρητικές νοστιμιές, που συνοδεύονται τακτικά από ζωντανή μουσική και αυθόρμητα γλέντια. Τιμές, στα 20€ περίπου το άτομο με κρασί.

in2life