«Βράζουν» οι ελληνικές θάλασσες: Η Μεσόγειος υπερθερμαίνεται πιο γρήγορα από τον υπόλοιπο πλανήτη

Για την κλιματική κρίση και τον τελευταίο παρατεταμένο καύσωνα που βιώσαμε στην Ελλάδα μίλησε ο Χρήστος Ζερεφός, γενικός γραμματέας της Ακαδημίας Αθηνών και εθνικός εκπρόσωπος για την κλιματική αλλαγή.

Ο ίδιος συμμετείχε και στη συνέντευξη Τύπου που δόθηκε χθες για τις πυρκαγιές στην Ελλάδα, ενώ σε ερώτηση για το τι να περιμένουμε το επόμενο διάστημα, ο κ. Ζερεφός είπε στην ΕΡΤ ότι: «Περιμένουμε να συνεχιστεί η υπερθέρμανση του πλανήτη, περιμένουμε να συνεχιστεί η αποσταθεροποίηση του κλίματος».

Στη συνέχεια ο ίδιος πρόσθεσε ότι οι επιστήμονες περίμεναν αυτό που βιώνουμε το τελευταίο διάστημα διότι το έβλεπαν «σε όλα τα μοντέλα, σε όλους τους υπολογισμούς», όπως διευκρίνισε.

«Παγκόσμια η θερμοκρασία του πλανήτη τα τελευταία 100 χρόνια ανέβηκε περίπου κατά έναν βαθμό Κελσίου. Στη Μεσόγειο η θερμοκρασία ανέβηκε περισσότερο. Τα καλοκαίρια η θερμοκρασία στη Μεσόγειο έχει ανέβει δύο βαθμούς Κελσίου τα τελευταία 100 χρόνια. Η επιτάχυνση της αύξησης της θερμοκρασίας έγινε κυρίως τα τελευταία 40 χρόνια», σημείωσε ο καθηγητής. 

«Τα τελευταία 40 χρόνια σηματοδοτούν και την περίοδο που αρχίζουν οι καύσωνες να έχουν μεγαλύτερη διάρκεια και μεγαλύτερη ένταση. Θα θυμίσω ότι στη χώρα μας ο πρώτος καύσωνας άξιος λόγου και με 3.000 θερμόπληκτους ήταν το 1987, τον Αύγουστο.

Ο πρώτος καύσωνας άξιος λόγους με 70.000 θερμόπληκτους ήταν το 2003 στην κεντρική και βορειοδυτική Ευρώπη. Σε Ιταλία, Γαλλία, Ισπανία και, εν μέρει, Πορτογαλία. Αυτό έγινε τον Αύγουστο του 2003. Το 2007 ξαναζήσαμε ακραίες καταστάσεις και από εκεί και πέρα ξαναείχαμε συνδυασμό καυσώνων με ισχυρούς ανέμους, πράγμα το οποίο είναι καταστροφικό για την επέκταση των δασικών πυρκαγιών, το 2012, το 2019, το 2021 και τώρα το 2023», υπενθύμισε ο κ. Ζερεφός.

«Επομένως, όταν τα προηγούμενα 150 χρόνια δεν είχαν ξανασυμβεί τέτοια πράγματα και από τη δεκαετία του ’80 μέχρι τώρα συμβαίνουν τόσα πολλά γεγονότα καταστροφικά, προφανώς σημαίνει ότι έχουμε μπει στην περίοδο την οποία ο κ. Γκουτέρες, γενικός γραμματέας του ΟΗΕ, χαριτολογώντας την αποκάλεσε ‘περίοδο του βρασμού’», ανέφερε ο κ. Ζερεφός.

Καύσωνες από τις ΗΠΑ μέχρι την Ευρώπη και την Κίνα

Ο Χρήστος Ζερεφός στη συνέχεια εξήγησε γιατί θα θυμόμαστε τον Ιούλιο του 2023, όπως επισήμανε και στη συνέντευξη Τύπου για τις πυρκαγιές.

«Θα τον θυμόμαστε, όπως θυμόμαστε ότι το 1816 δεν είχε καλοκαίρι όλη η Ευρώπη. Η αιτία ήταν ένα πολύ μεγάλο ηφαίστειο. Αυτό που συμβαίνει τώρα, το 2023, είναι ότι βλέπουμε ταυτόχρονα ή σχεδόν ταυτόχρονα καύσωνες από την Αμερική μέχρι την Ευρώπη και την Κίνα. Το χειρότερο, δε, είναι ότι οι καύσωνες αυτοί προκάλεσαν θερμοκρασίες που δεν είχαν ξαναδεί σε ορισμένες περιοχές, όπως σε πολιτείες των ΗΠΑ με πάνω από 43 βαθμούς για ημέρες.

Ταυτόχρονα έχουμε και τρίτο χρόνο ξηρασίας στην Ισπανία, καθώς και στην ευρύτερη περιοχή της Μεσογείου, που μας ενδιαφέρει άμεσα, όπως στη νοτιοανατολική Ιταλία, στην ανατολική Ελλάδα, στην Κύπρο, σε ένα μικρό τμήμα της Τουρκίας και προχωράμε προς την Κίνα». 

Για τους καύσωνες

Ο κ. Ζερεφός στη συνέχεια αναφέρθηκε στους κινδύνους για πυρκαγιές λόγω των καιρικών συνθηκών, κάτι στο οποίο έκανε αναφορά και ο υπουργός Κλιματικής Κρίσης, Βασίλης Κικίλιας στη χθεσινή συνέντευξη Τύπου, όπως υπενθύμισε ο καθηγητής. «Το 2012 είχαμε ένα ‘πεντάρι’ στην επικινδυνότητα για δασική πυρκαγιά, το 2019 είχαμε δύο, το 2021 είχαμε τρία και τώρα είχαμε πέντε ‘πεντάρια’ και δεν έχει τελειώσει το καλοκαίρι», ελπίζω να μην έχουμε άλλο.

Έπειτα, ο καθηγητής επισήμανε ότι «η κλιματική κρίση μας οδηγεί σε εξ ανάγκης αναθεώρηση όλων των στρατηγικών».

Δείτε τη συνέντευξη του Χρήστου Ζερεφού

Τις αλλαγές στο κλίμα τα τελευταία χρόνια στην περιοχή της Μεσογείου επιβεβαιώνει και η έρευνα του Meteo για τις ελληνικές θάλασσες. Στο δεύτερο μέρος της έρευνας, το Meteo αναφέρει ότι οι πολύ υψηλές θερμοκρασίες στο πρόσφατο κύμα καύσωνα, εκτός από τα ρεκόρ θερμοκρασιών που σημειώθηκαν στους μετεωρολογικούς σταθμούς και την καταπόνηση που προκάλεσαν στο μεγαλύτερο τμήμα του πληθυσμού, επηρέασαν σημαντικά και τη θερμοκρασία στην επιφάνεια των ελληνικών θαλασσών.

Έπειτα από την επεξεργασία δορυφορικών δεδομένων από τη μονάδα Meteo.gr του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών, στο Σχήμα 1 παρουσιάζονται οι διαφορές της θερμοκρασίας στην επιφάνεια της θάλασσας, πριν (5 Ιουλίου) και μετά το κύμα καύσωνα (27 Ιουλίου 2023).

Με κόκκινες αποχρώσεις απεικονίζεται η αύξηση και με μπλε η μείωση της θερμοκρασίας στην επιφάνεια των ελληνικών θαλασσών, όπως μετρήθηκε την 27η Ιουλίου, συγκριτικά με την αντίστοιχη θερμοκρασία την 5η Ιουλίου 2023. Στο διάγραμμα διακρίνονται:

• η μεγάλη αύξηση κατά 4 με 5 °C στο Νότιο Ιόνιο
• η αύξηση κατά 3 με 4 °C στο Βορειοδυτικό Αιγαίο
• η μικρή αύξηση κατά 1 με 2 °C στο Κεντρικό Αιγαίο και η σχεδόν μηδενική διαφορά και μικρή πτώση της θερμοκρασίας στο Ανατολικό Αιγαίο

Πάνω από 30 βαθμούς την Πέμπτη 27 Ιουλίου

Ιδιαίτερα για την περιοχή του Νότιου Ιονίου, την Πέμπτη 27/7 η θερμοκρασία στην επιφάνεια της θάλασσας υπολογίστηκε πάνω από 30 °C, η οποία αποτελεί πολύ υψηλή τιμή για την εποχή (Σχήμα 2).

Αντιθέτως, οι χαμηλότερες θερμοκρασίες στην επιφάνεια της θάλασσας, όπως διακρίνεται στο Σχήμα 2, μετρήθηκαν στην περιοχή του Ανατολικού Αιγαίου (~ 24 °C).